છે. ભગવાન થવાની પૂરેપૂરી તાકાત તમારામાં ભરી છે. તેની શ્રદ્ધા કરીને તેનું સેવન કરો તો પરમાત્મદશા
પ્રગટ થાય. જેમ મોરના ઈંડામાં જ સુંદર રંગબેરંગી મોર થવાની તાકાત છે, તેથી તેમાંથી મોર થાય છે, તે મોર
થવાની તાકાત ઈંડાની ઉપરના ફોતરામાંથી કે ઢેલની પાંખમાંથી આવી નથી. તેમ દરેક આત્મામાં પરમાત્મા
થવાની તાકાત છે, તેનો વિશ્વાસ કરીને તેમાં એકાગ્ર થતાં તેમાંથી જ પરમાત્મદશા પ્રગટી જાય છે. તે
પરમાત્મદશા કોઈ બહારના કારણોથી કે રાગથી થતી નથી. પૂર્ણસ્વભાવ તરફ ઢળતાં સમ્યક્ મતિશ્રુતજ્ઞાનરૂપી
કળામાંથી કેવળજ્ઞાનરૂપી સંપૂર્ણ કળા ખીલી જાય છે. આત્માની કળા આ જાતની છે. એ સિવાય બહારની
કળામાં ડહાપણ ચલાવે તે આત્માની કળા નથી. અખંડ સ્વભાવ તરફ ઢળનારા મતિ–શ્રુતજ્ઞાન પણ પૂર્ણજ્ઞાન
જેવા જ છે, કેમકે તે પણ અપૂર્ણતાનો નિષેધ કરીને પૂર્ણ સ્વભાવના આશ્રયે જ કાર્ય કરે છે. જે જ્ઞાન
અપૂર્ણતાનો નિષેધ કરીને–એટલે કે વ્યવહારનો જ નિષેધ કરીને–પૂર્ણ સ્વભાવનો આદર અને આશ્રય કરે છે
તે જ્ઞાન પૂર્ણતાને પામે છે.
અને મુક્તિ પામે છે, તેમાં તેને કોઈ બીજાની મદદ છે જ નહિ. જેમ બેટરીમાં પાવર ભર્યો હોય છે તેથી ચાંપ
દાબીને તે પાવર સાથે જોડાણ કરતાં પ્રકાશ પ્રગટ થાય છે, તેમ આત્મામાં પરિપૂર્ણ ચૈતન્ય પાવર ભર્યો છે, તેની
શ્રદ્ધારૂપી ચાંપ દાબીને તેમાં એકાગ્ર થતાં ચૈતન્ય પ્રકાશ ખીલે છે. ભગવાનના શ્રીમુખથી મુનિવરો, અર્જિકાઓ,
શ્રાવક–શ્રાવિકા, દેવ–દેવી તેમ જ તિર્યંચો આદિની બાર સભામાં આવો ઉપદેશ નીકળ્યો. અને અનેક જીવો તે
સમજીને આત્મસ્વભાવના મહિમા તરફ વળતાં અપૂર્વ ધર્મ પામ્યા. અરિહંત ભગવાનને દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાય ત્રણે
શુદ્ધ થઈ ગયા છે, ત્રણકાળ ત્રણ લોકનું જ્ઞાન એક સમયમાં વર્તે છે, ચાર અઘાતિ કર્મનો સંયોગ બાકી છે તેની
પણ ત્રણકાળની અવસ્થાનું જ્ઞાન વર્તે છે, અને રાગ–દ્વેષ–મોહનો સંપૂર્ણ ક્ષય થઈ ગયો છે. અહો! આવા અરિહંત
ભગવાનના દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયને જે જીવ જાણે તેને કેવળજ્ઞાન થયા વિના રહે નહિ. આત્માના સર્વજ્ઞપદને જે
સમજે તેને અલ્પકાળે પરમાત્મદશા થાય જ.
ભગવાનની વાત લીધી છે, એટલે તેમાં તીર્થંકરોની મુખ્ય વાત છે. તીર્થંકર ભગવંતો અપ્રતિહત પુરુષાર્થવાળા
હોય છે. તેમણે પોતે જે વિધિએ કેવળજ્ઞાન લીધું તે જ વિધિએ અન્ય મોક્ષાર્થીઓને ઉપદેશ કર્યો. તેમને મારા
ભાવે અને દ્રવ્યે ત્રિકાળ નમસ્કાર હો. અહાહા, અહીં કુંદકુંદાચાર્ય ભગવાન પોતે અરિહંતોને નમસ્કાર કરે છે.
કુંદકુંદાચાર્યદેવ પોતે છે–સાતમે ગુણસ્થાને આત્માની ચારિત્રદશામાં વર્તતા હતાં, તેઓ મહાન સંત હતા.
તે ચારિત્ર વિશેષ સ્મરણમાં આવે છે. જુઓ, ચારિત્રદશા અને સાધુપદ કેવું હોય? ગણધરદેવ પણ એ પવિત્ર
પદને નમસ્કાર કરે છે. છઠ્ઠા ગુણસ્થાને વિકલ્પ ઊઠતાં ગણધરદેવ પણ નમસ્કાર મંત્ર બોલે છે, તેમાં કહે છે કે
णमो लोए सव्व सिद्धाणं।