: ફાગણ : ૨૦૦૬ : આત્મધર્મ : ૯૫ :
છે, ટાળવું નથી પડતું. ચૈતન્યનો ભરોસો કરે તો અનંતકાળની મિથ્યા માન્યતા એક ક્ષણમાં ટળી જાય છે. શ્રીમદ્
રાજચંદ્ર આત્મસિદ્ધિમાં કહે છે કે–
‘કોટી વર્ષનું સ્વપ્ન પણ, જાગ્રત થતાં શમાય;
તેમ વિભાવ અનાદિનો જ્ઞાન થતાં દૂર થાય.’
સત્સમાગમ અને પાત્રતા વિના આત્મસ્વરૂપ સમજાય નહિ. જો સ્વરૂપનું ભાન કરે તો એક ક્ષણમાં
અનાદિનો વિભાવ દૂર થઈ જાય.
અહા! મારો આનંદ સ્વભાવ છે, સુખ મારો સ્વભાવ છે, પરમાં સુખ નથી. આચાર્યદેવ કહે છે કે ‘હે
અજ્ઞાની! જો તેં ક્યાંય પરમાં સુખ ભાળ્યું હોય તો બતાવ! અને અમે કહીએ છીએ તે ચૈતન્યની સમજણના
ઉપાયમાં ક્યાંય દુઃખ લાગ્યું હોય તો બતાવ! જો ભાઈ! અનંતકાળથી આ માર્ગ જાણ્યો નથી માટે તેને
સમજવાનો પ્રયત્ન કર! મુનિઓએ–જ્ઞાનીઓએ–આત્માર્થીઓએ શાસ્ત્રોમાંથી આ ચૈતન્ય રત્નને જ ગોત્યું છે.
એ જ અનંત કાળની મિથ્યાત્વરૂપી ભૂખ ભાંગવાનો ઉપાય છે. માટે બધા શાસ્ત્રોને તારવીને માખણ કાઢો તો
‘અહો! હું ચૈતન્ય શુદ્ધ ચિદાનંદ છું’ એવું એક આ ચૈતન્ય રત્ન જ નીકળે છે. આ સમજ્યો તે સર્વ શાસ્ત્રોનો
સાર સમજ્યો છે, ને જો આ ન સમજ્યો તો તેણે કાંઈ કર્યું નથી.
બ્રહ્મચર્ય પ્રતિજ્ઞા
સૌરાષ્ટ્રમાં પરમ પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીના વિહાર દરમિયાન તેઓશ્રી વાંકાનેર પધાર્યા તે પ્રસંગે મહા વદ ૮ ને
શુક્રવારના રોજ ભાઈશ્રી છગનલાલ ભાઈચંદ શાહ તથા તેમના ધર્મપત્ની હેમકુંવરબેન એ બંનેએ સજોડે, તેમજ
ભાઈશ્રી અમૃતલાલ નરસિભાઈ શેઠ તથા તેમના ધર્મપત્ની જયાબેન એ બંનેએ સજોડે, પૂ. ગુરુદેવશ્રી પાસે
આજીવન બ્રહ્મચર્ય પ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરી છે. આ માટે તે સર્વ ને ધન્યવાદ! આ બ્રહ્મચર્યના શુભપ્રસંગે તે દરેક
ભાઈઓએ રૂ।. ૧૦૦૧, શ્રી વાંકાનેર જૈન સ્વાધ્યાય મંદિરને અર્પણ કર્યા છે અને એ ઉપરાંત છગનભાઈ.
તરફથી રૂ।. ૨૫૧, સોનગઢ જ્ઞાનખાતામાં તથા અમૃતલાલભાઈ તરફથી રૂ।. ૧૦૨, બ્રહ્મચર્ય આશ્રમમાં
આપવામાં આવ્યા છે. આ બદલ તેમનો આભાર માનવામાં આવે છે.
અનુસંધાન પાના નં. ૮૪થી ચાલુ
(૧૨૧) જડ કર્મોને ટાળનાર આત્મા નથી
અહીં દ્રવ્યકર્મ અને શરીરાદિ સંયોગનો નાશ કરવાનું કહ્યું છે તે ઉપચારથી છે. ખરેખર આત્મા તેનો કર્તા
નથી. આત્માએ પોતાના સ્વરૂપમાં વીતરાગીસ્થિરતા કરી ત્યાં અશુદ્ધતાનો નાશ થયો અને અશુદ્ધતાનો નાશ થતાં
જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મો સ્વયં ટળી ગયા. આત્મા એ તે કર્મો ટાળ્યાં એમ માત્ર ઉપચારથી કહેવાય છે.
(૧૨૨) શ્રીઅરિહંતદેવને શરીરાદિનો અભાવ કેમ?
વળી પરમાત્માને દેહાદિના સંયોગનો પણ નાશ કહ્યો છે. હવે, અરિહંતદેવ પરમાત્મા હોવા છતાં તેમને
શરીરનો સંયોગ તો હોય છે, છતાં ‘શરીરાદિ છોડીને પરમાત્મા થયા છે’ એમ કેમ કહ્યું? તેનું સમાધાન: શરીરાદિ
તો ત્રણે કાળે આત્માથી જુદાં જ છે, પરંતુ પહેલાંં તે પ્રત્યે મોહ તથા રાગ–દ્વેષ હતા, તે મોહ તથા રાગ–દ્વેષનો
અભાવ થયો તેથી શરીરાદિનો પણ અભાવ કહેવામાં આવ્યો છે એમ સમજવું.
(૧૨૩) અરિહંતદશામાં પ્રતિકૂળ સંયોગ હોતા નથી
સર્વજ્ઞ પરમાત્માને પૂર્ણદશા થઈ ગઈ છે પ્રતિકૂળતા સહન કરવાનું સાધકજીવને હોય, પણ જેઓ સહનશક્તિ
પૂરી કરીને વીતરાગતા કરીને પૂર્ણ થઈ ગયા તેમને બાહ્યમાં પણ પ્રતિકૂળ સંયોગો હોતા નથી, એટલે પરમાત્મદશા
ક્ષુધા–તૃષાદિ હોતા નથી.
(૧૨૪) સાધકજીવનો સ્વભાવ
સાધકજ્ઞાની જીવનું વલણ સ્વભાવ તરફ છે તેથી તેમને ગમે તેવા પ્રતિકૂળ સંયોગોમાં એકતાબુદ્ધિથી રાગાદિ
થતા નથી. છતાં હજી અધૂરી દશા છે–સાધકભાવ છે તેથી બાહ્યમાં પ્રતિકૂળ પ્રસંગ પણ હોય, પરંતુ સાધકજીવનું
વલણ સંયોગ તરફ હોતું નથી. ગમે તેવા સંયોગ વખતે પણ સાધકજીવો સ્વભાવની દ્રષ્ટિના જોરે શુદ્ધિમાં વૃદ્ધિ જ
કરે છે–એવો સાધકદશાનો સ્વભાવ છે; પૂર્ણદશા થઈ ગયા પછી તો બાહ્યમાં પણ પ્રતિકૂળ સંયોગો (–ક્ષુધા, તૃષા,
રોગ વગેરે) હોતા નથી.
(૧૨૫) આત્માર્થીઓએ ક્યા પરમાત્માનું ધ્યાન કરવું?
સર્વજ્ઞપરમાત્માએ પોતાના કેવળજ્ઞાનાદિનો પૂર્ણ લાભ પ્રાપ્ત કરી લીધો છે; એ પરમાત્મા જેવો જ તારો