Atmadharma magazine - Ank 077 (Original language). Page: 7.

: ૮૬ : આત્મધર્મ : ફાગણ : ૨૦૦૬ :

સ્વાદનું અંતર વાણીથી સંતોષકારક રીતે ન કહી શકાય તેમ ચૈતન્યસ્વરૂપ અલૌકિક આત્મભગવાનનું વર્ણન
વાણીથી કેમ થાય? આંગળી વડે ઈશારાથી બીજના ચંદ્રનું લક્ષ કરાવાય, તેમ વાણીથી તો માત્ર ઈશારા થાય.
પણ પોતે જ્ઞાનના લક્ષમાં લઈ લ્યે તો યથાર્થ સમજાય.

ભગવાન આત્મા પુણ્ય–પાપ વિનાનો છે તેનું ભાન થવું તે સમ્યગ્દર્શન અને તેમાં લીન થતાં સર્વજ્ઞપદ

પ્રગટે છે તે પરમાત્મદશા છે. એવા પરમાત્માની સહજ વાણીમાં પણ જેના સ્વભાવના મહિમાનો પાર ન પડે
એવો આ આત્મા છે. એવા આત્માના મહિમાને જેણે ન જાણ્યો તે જીવને પરવસ્તુની રુચિ હોવાથી પરને માગે
છે, તે જ મોટો માગણ છે. અને ભાન થયા પછી પણ જેટલા અંશે પરની આસક્તિ છે તેટલે અંશે તે પણ
માગણના વર્ગમાં આવે છે. તોપણ જ્ઞાની જાણે છે કે આ ઈચ્છા પરને મેળવવા માટે નિરર્થક છે. તેમજ
સ્વભાવની પ્રાપ્તિ માટે નિરર્થક છે. આ રીતે, ઈચ્છા હોવા છતાં જ્ઞાની તેને નિરર્થક જાણે છે. અને તેથી ઈચ્છાનું
જોર વર્તતું નથી.

ઈચ્છાથી શરીરનો રોગ મટતો નથી, ઈચ્છાથી લક્ષ્મી મળતી નથી, ઈચ્છા વડે અનુકૂળતાની પ્રાપ્તિ કે

પ્રતિકૂળતાનો અભાવ થતો નથી અને તે ઈચ્છા વડે જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવની પ્રાપ્તિ થતી નથી –આવું ઈચ્છાનું
નિરર્થકપણું યથાર્થપણે જાણે તો ઈચ્છારહિત એવા આત્માનું ભાન થાય. પહેલાંં તો સત્સમાગમે આવા આત્માને
જાણવો જોઈએ. શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહે છે કે– પાવે નહીં ગુરુગમ વિના એહી અનાદિ સ્થિત.’

અનંત કાળમાં સત્સમાગમે આત્માનો વિશ્વાસ આવ્યો નથી. ભગવાન આત્મામાં જ્ઞાનાદિ અનંત ગુણો

છે. તેમાં જ્ઞાન–દર્શન–ચારિત્ર એ ત્રણ ગુણો છે. તેમાં ઈચ્છા તે ચારિત્ર ગુણની વિપરીત દશા છે. તે ઈચ્છા હોવા
છતાં તે મારું સ્વરૂપ નથી –એમ આત્માને જાણી ને શ્રદ્ધા કરે તો તે શ્રદ્ધાગુણે આત્માને કલ્યાણના પંથે જોડી
દીધો. ઈચ્છા હોવા છતાં ધર્મીએ દ્રષ્ટિમાં–શ્રદ્ધામાં આત્માને શુદ્ધ તરીકે ટકાવ્યો છે તેનું જ નામ ધર્મ છે. વિકાર
હોવા છતાં પણ જ્ઞાનીને વિકારની રુચિ નથી; તેમની દ્રષ્ટિમાં તો શુદ્ધ સ્વભાવનો જ આદર વર્તે છે.

જેમ પાણીમાં ઉષ્ણતા હોવા છતાં તેનો સ્વભાવ શીતળ છે–એવો વિશ્વાસ હોવાથી તેને શીતળ કરવાનો–

ઠારવાનો પ્રયત્ન થાય છે, તેમ આત્માની અવસ્થામાં પુણ્ય–પાપરૂપ વિકાર છે તોપણ તે રહિત સ્વભાવ તો શુદ્ધ
જ્ઞાનાનંદ છે એવા ભાનથી વિકાર ટળે છે. પહેલાંં તો એવા સ્વભાવનું ભાન થવું તે સમ્યગ્દર્શન છે, વિકાર હોવા
છતાં આત્માએ શુદ્ધ સ્વભાવને કબૂલ્યો ત્યારથી જ ધર્મની શરૂઆત થાય છે–દયા–ભક્તિ વગેરે શુભભાવ હોવા
છતાં તેના ઉપર ધર્મીની દ્રષ્ટિ નથી. તે તો પરમબ્રહ્મ જ્ઞાનાનંદ આત્માને જ જાણે છે. અનંતા સર્વજ્ઞ પરમાત્મા
થયા તેમની પંક્તિમાં હું બેસનારો છું, તેમની અને મારી એક જ નાત અને જાત છે–આવું ભાન ધર્માત્માને છે.

જડ પદાર્થોથી અને પુણ્ય–પાપના વિકારોથી આત્મા જુદો છે, જ્ઞાનાનંદ તેનો સ્વભાવ છે–એવો પહેલાંં

ભરોસો જાગે ત્યારથી ધર્મની શરૂઆત થાય છે. નીચલી દશામાં જ્ઞાની ભલે પુણ્ય–પાપ ટાળીને સ્વમાં ઠરી ન
શકે, પણ અંતરમાં તો તે પુણ્ય–પાપને પોતાનો સ્વભાવ માને નહિ. આવું ભાન જીવે પૂર્વે અનંતકાળમાં કર્યું
નથી.

પાણીનો સ્વભાવ ઠંડો છે. અગ્નિને ઠારી નાંખવાનો તેનો સ્વભાવ છે. પોતે જે અગ્નિના નિમિત્તે ઉષ્ણ થયું

તે જ અગ્નિનો નાશ કરવાની તાકાત રાખીને ઉષ્ણ થયું છે; તેમ આત્માનો સ્વભાવ શીતળભૂત ચૈતન્યરૂપ છે,
પુણ્યપાપરૂપે કષાયઅગ્નિનો નાશ કરવાનો તેનો સ્વભાવ છે. અનાદિથી આત્મા ભલે પુણ્ય–પાપના વિકારને
કરતો આવે, પરંતુ પુણ્ય–પાપના વિકારોનો નાશ કરવાનો તેનો સ્વભાવ કદી મટયો નથી. સત્સમાગમ વડે તેવા
સ્વભાવનો જીવોએ યથાર્થ ભરોસો કર્યો નથી. ‘વિશ્વાસે વહાણ તરે’ તેમ હું જ્ઞાતાદ્રષ્ટા સ્વભાવરૂપ છું, પુણ્ય–
પાપ થાય તેનો નાશ કરનારો જ છું એવો વિશ્વાસ જીવ કરે તો મુક્તિ થયા વિના ન રહે. જેમ કોઈ ડુંગરામાં
વીજળી પડે અને તેના બે કટકા થઈ જાય, પછી તે રેણ દીધે સંધાય નહિ તેમ ચૈતન્ય સ્વભાવનું એકવાર ભાન
થાય, ગ્રંથીભેદ થાય તો તે પછી ફરીને ચાર ગતિમાં રખડે નહિ.

પાત્રતાથી સત્સમાગમે સાચા દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રને ઓળખવાં જોઈએ. દિવ્ય શક્તિ ઊઘડી તે દેવ, તે

સ્વરૂપના સાધક તે ગુરુ અને દેવ–ગુરુની અનેકાંત સ્વભાવને બતાવનારી વાણી તે શાસ્ત્ર છે. તે દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર
કેવાં હોય તેને ઓળખવાં જોઈએ. જેમ ઝવેરાત લેનારા

< Previous Page Next Page >