Atmadharma magazine - Ank 081a (Original language). Page: 12.

: દ્વિતીય અષાઢ : ૨૪૭૬ આત્મધર્મ : ૧૯૧ :

સ્વભાવ તરફ ઢળવાનું રહેતું નથી તેમ જ ‘તું આમ કર’ એવો ઉપદેશ કરવાનું પણ રહેતું નથી.

‘હે જીવ! તું આત્માની પ્રીતિ કર’ –આવો ઉપદેશ કરવાનું ક્યારે હોય? –કે જો જીવ પોતાની અવસ્થા

બદલવામાં સ્વતંત્ર હોય તો જ એવો ઉપદેશ હોય. જો જડકર્મ જીવને રોકતું હોય તો તો તે જડને ઉપદેશ દેવો
જોઈએ કે હે જડકર્મ! તું ખસી જજે! પરંતુ શું જડને ઉપદેશ હોય? ચૈતન્યને સંબોધીને ઉપદેશ છે કે હે ભવ્ય, તું
વિકારની રુચિ છોડીને આત્માની રુચિ કર. હવે જો ચૈતન્યમાં તે રુચિ કરવાની સ્વતંત્રતા ન હોય તો તે ઉપદેશ

નિરર્થક કરે છે. ચૈતન્યની સ્વતંત્રતા છે તેથી જ તેને ઉપદેશ છે. અહો, આવા પોતાના સ્વાધીન ચૈતન્ય તત્ત્વનો
જીવે કદી પ્રીતિથી વિચાર પણ નથી કર્યો. જો ચૈતન્યની પ્રીતિ લાવીને આ વાત વિચારે તો અંતરમાં આ વાત
બેઠા વગર રહે નહિ, અને આ વાત બેસે તેને અલ્પકાળમાં મુક્તિ થયા વિના રહે નહિ.

અહીં આચાર્યભગવાન ચૈતન્યની પ્રીતિ કરવાનો ઉપદેશ કહે છે કે હે ભવ્ય! તું જ્ઞાનસ્વભાવી આત્માનો

નિર્ણય કરીને તેની સદા પ્રીતિ કર. જો કોઈક પર તેને પ્રીતિ કરાવતું હોય તો તે પર પલટે ત્યારે પ્રીતિ પલટે,
પણ તેમ નથી. પોતે જ પરની પ્રીતિ કરી છે અને તે પોતે પલટી શકે છે, તેથી તેને ઉપદેશ આપ્યો છે. પોતે ઊંધી
પ્રીતિ કરી ત્યારે કર્મનો ઉદય નિમિત્તરૂપ હતો અને પોતે જ્યારે ઊંંધી પ્રીતિ ટાળીને સવળી પ્રીતિ પ્રગટ કરી ત્યારે
ઊંધી પ્રીતિના નિમિત્તરૂપ કર્મ પણ સ્વયં ટળી ગયું.

અહીં ‘સદા’ આત્માની પ્રીતિ કર એમ કહ્યું છે. જે રુચિ અર્થાત્ પ્રીતિ અને જ્ઞાન આત્મસ્વભાવ તરફ

વળ્‌યા તે રુચિ અને જ્ઞાન નિત્ય ટકી રહે છે. નિત્યસ્વભાવની દ્રષ્ટિ અને એકાગ્રતા કરીને તેની પ્રીતિ, જ્ઞાન અને

આનંદ પ્રગટ્યાં તે આત્મા સાથે અભેદપણે નિત્ય રહે છે. તારા સ્વભાવની પ્રીતિ કરવાનું તારા હાથમાં છે માટે
તું આત્માની પ્રીતિ કર.

અજ્ઞાનીઓનો

નિષ્ફળ મિથ્યા અભિપ્રાય

સૌ જીવ અધ્યવસાન કારણ કર્મથી બધાય જ્યાં ને મોક્ષમાર્ગે સ્થિત જીવો મુકાય, તું શું કરે ભલા?ા૨૬૭ા
હે ભાઈ! જો ખરેખર અધ્યવસાનના નિમિત્તે જીવો કર્મથી બંધાય છે અને મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિત મુકાય છે,

તો તું શું કરે છે? (તારો તો બાંધવા–છોડવાનો અભિપ્રાય વિફળ ગયો.)

હે ભાઈ! બાપુ! તારી શક્તિ તારામાં છે. તું એમ માને છે કે હું પરને બંધાવું ને હું પરને મુકાવું, એવી

તારી મિથ્યાબુદ્ધિ જ તને બંધન કર્તા છે. પર જીવ એના ખોટા અભિપ્રાયથી બંધન કરે છે, એમાં તારા અભિપ્રાયે
શું કામ કર્યું? કેટલાક એમ કહે છે કે મેં ફલાણા જીવને એવો હેરાન કર્યો કે મેં એનો બધો માલ લઈ લીધો, ધન
તો એની પાસે છે નહિ અને માલ બધો લઈ લીધો, એટલે હવે તે હેરાન થઈ થઈને મરી જશે. અરે ભાઈ! તારો
એને હેરાન કરવાનો ભાવ છે છતાં તે જીવ આત્માને ઓળખી પુરુષાર્થ કરી આત્મામાં ઠરીને શાંતિ કરશે તો
મુક્તિ લેશે. હવે તારા ભાવે એમાં કર્યું શું? તારે તો બીજા જીવને દુઃખી કરી બંધન કરાવવાનો ભાવ હતો, છતાં
તારા ભાવે શું કામ કર્યું? કાંઈ કામ કર્યું નહિ. માટે બીજાને બંધન કરાવું એવો જે તારો અભિપ્રાય તે ફોગટ છે–
મિથ્યા છે.

વળી સામો જીવ મોક્ષ કરે તે પણ તેના કારણે કરે છે. તે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની એકતા કરીને

મુક્તિ એની મેળે પામે છે, તેમાં તેં શું કર્યું? ઘણા એમ કહે છે કે–આપણે સામા જીવને સમજાવવાની એવી રીત
લઈએ કે તે સામો સમજી જ જાય. અરે ભાઈ! તું ગમે તેમ કરે તોપણ સામો જીવ સમજે તે તેના પોતાથી જ
સમજે છે, લેશમાત્ર તારાથી સમજતો નથી. જો બીજાથી બીજા સમજતા હોય તો અનંતા તીર્થંકરો અનંતકાળમાં
થઈ ગયા તેમણે ઘણું સમજાવ્યું છતાં પણ તું કેમ સમજ્યો નહિ? તીર્થંકરદેવથી તો ઊંચો સમજાવનાર જગતમાં
કોઈ હોય જ નહિ. માટે,

< Previous Page Next Page >