जेमां जे नथी तेमां तेनाथी कांई थाय–एम अज्ञानीओए मिथ्याभ्रांतिथी मान्युं छे.
वस्तुने जाणे नहि अने बहारथी आनंद लेवानुं माने तेने कदी आनंद प्रगटे नहि. चैतन्यनो आनंद चैतन्यमां
छे, तेने जाण्या वगर अने तेनी प्रीति कर्या वगर बीजा गमे तेटला क्रियाकांड करे तो पण धर्म थाय नहि, ने
आनंद प्रगटे नहि. चैतन्य आनंदमूर्तिनुं भान करीने तेमां ठरतां भ्रमभाव अने आकुळतारूप कचास टळे ने
ज्ञातास्वभावनो सहज आनंद प्रगटे, पछी फरीने ते जीव संसारमां अवतरे नहि.
द्रव्य तरफ वळीने तेनो स्वीकार कर्यो, तो ते रुचिनी साथे आनंदनो अंश व्यक्त न होय एम बने नहि.
सम्यग्ज्ञान, सम्यक्चारित्रनो अंश, आनंदनो अंश, पुरुषार्थ–ए बधा रुचि भेगां ज छे. माटे आचार्यदेव कहे छे
के अरे आत्मा! एक वार तो परनी प्रीति छोडीने तुं आ भगवान आत्मा सामे जो, अने तेनी प्रीतिमां लीन
था, तो तने अपूर्व आनंदनो अनुभव थशे.
महिमा कर.
आत्माना सम्यग्दर्शन–ज्ञान–चारित्र वगेरे गुणोमां पण कांई मदद करे एम त्रणकाळमां बनतुं नथी. जो आम
समजे तो पर सामे जोवानुं टळी जाय ने पुण्य–पापनी रुचि ऊडी जाय, एटले स्वभावसन्मुख थईने तेनी
प्रीति थाय. अनंतकाळथी तें पर सामे ज जोयुं छे, माटे हे भव्य! हवे पोतानो ज्ञातास्वभाव छे तेनी सामे तो
जो. जेमां तारो आनंदस्वभाव भर्यो छे तेनी सामे जोतां ते प्रगटशे, पण ज्यां तारो आनंद नथी तेनी सामे
जोतां आनंद प्रगटशे नहि. जेमां स्वभाव होय तेमांथी प्रगटे, पण न होय तेमांथी प्रगटे नहि.
अने दीवासळीने बदले ऊडता आगियाने पकडीने घासमां मूक्यो. पण अग्नि थयो नहि. केम के आगियामां
अग्निनो स्वभाव नथी. दीवासळीमां सळगवानो स्वभाव छे. वस्तुना स्वभावने जाण्या विना वांदराए फकत
बाह्य संयोगनुं अनुकरण कर्युं. तेम ज्ञानीओने शुभरागरहित चैतन्यस्वभावनुं भान होय छे ने तेमने शुभराग
पण होय छे, त्यां अज्ञानीओ रागरहित स्वभावने जाण्या वगर फकत शुभरागनुं अनुकरण करे छे अने तेनाथी
धर्म माने छे. ज्ञानीने तो अंतरमां स्वभावनी श्रद्धा–ज्ञानवडे धर्म थाय छे तेने न ओळखतां, ज्ञानीने शुभराग
थाय छे माटे ते रागवडे ज्ञानीने धर्म थतो हशे–एम मानीने, अज्ञानी ते रागथी धर्म माने छे. पण वस्तुनो
स्वभाव शुं छे तेने ते जाणतो नथी. ज्ञानीने शुभ–अशुभभावो थता होवा छतां अंतरमां भान छे के आ बंने
भावो विकार छे, तेनांथी मारुं कल्याण नथी, मारुं स्वरूप तेनाथी जुदा प्रकारनुं छे. अज्ञानी तो पुण्यभावथी
कल्याण मानी ले छे, पुण्य–पाप वगरनो त्रिकाळ पवित्र स्वभाव छे तेनी ते रुचि करतो नथी, ने विकारनी रुचि
करे छे, ते ऊंधी रुचि तेने अनंत संसारना परिभ्रमणनुं कारण छे. –केम? कारण के आत्मामां ज्ञान, दर्शन वगेरे
अनंत गुणो छे तेनी रुचि अने आदर न करतां, एक चारित्र गुणना क्षणिक विकारनी अने संयोगनी रुचि
तथा आदर करीने आत्माना अनंत पवित्र गुणोनो अनादर कर्यो, तेथी ते अनंत संसार परिभ्रमणनुं कारण छे.
अने जो चैतन्यस्वभावनी रुचि करे, तेमां लीन थाय तो अनंतकाळ सुधी अनंत सुख प्रगटे. चैतन्यनी रुचि
कर्या वगर कदी शांति न थाय.