શાસ્ત્રની પ્રતિષ્ઠા થઈ, તે દિવસે પૂ. ગુરુદેવશ્રીનું સમયસાર ગા. ૭૨ ઉપર મંગલ–પ્રવચન.
દ્રશ્ય થયું હતું. ભગવાન શું કરવાથી મોક્ષ પામ્યા? તે વાત અત્યારે કહેવાય છે. ભગવાને પર જીવોનું કાંઈ કર્યું
નથી, પણ પોતાના આત્મામાં પ્રથમ ભેદજ્ઞાન પ્રગટ કર્યું અને તેના પ્રતાપે કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરીને ભગવાન મોક્ષ
પામ્યા છે.
છે. આત્માના જ્ઞાનસ્વભાવને અનુભવતાં તે પવિત્રસ્વરૂપે અનુભવાય છે અને પાપ તેમ જ પુણ્ય એ બંને ભાવો
આત્મામાં મેલપણે અનુભવાય છે. શરીર અશુચિમય છે તે તો આત્માથી સદાય ભિન્ન, જડ છે. આત્માની
અવસ્થામાં થતી પુણ્ય–પાપની લાગણી તે પણ અપવિત્ર છે, મેલ છે, અશુચિ છે; અને ભગવાન આત્મા તો
જ્ઞાનાનંદ–મૂર્તિ પવિત્ર છે, નિર્મળ છે, શુચિ છે. આ પ્રમાણે આત્મા અને વિકારને જુદા જુદા જાણીને, વિકારી
ભાવોથી પાછો ફરીને આત્મા પોતાના સ્વભાવ તરફ વળે છે. એ રીતે વિકારથી નિવૃત્ત થતાં આત્માને કર્મનું
બંધન થતું નથી. આ રીતે આત્મા અને વિકારનું ભેદજ્ઞાન તે જ મુક્તિનો ઉપાય છે.
તારામાં પણ સર્વજ્ઞદશા પ્રગટે. વિકાર તે જ હું–એવી તુચ્છબુદ્ધિ તે ભવભ્રમણનું કારણ છે. ને વિકારથી ભિન્ન
આત્મસ્વભાવનું ભાન કરવું–તે ભેદજ્ઞાન મુક્તિનો ઉપાય છે. ભગવાન્! તારો આત્મા સદાય જ્ઞાનમૂર્તિ નિર્મળ
છે, ક્ષણિક શુભ–અશુભ લાગણી જેટલો તું નથી. તારી પ્રભુતા તારામાં ભરી છે. સર્વજ્ઞની વાણીમાં પણ તારા
વર્ણવ્યો છે, તેમાંથી ગૂલાંટ મારીને આચાર્યદેવે ટીકામાં આત્માના પવિત્ર સ્વભાવની વાત કાઢી છે. આસ્રવો
અશુચિ છે, તો તેની સામે ભગવાન આત્મા શુચિ છે,–એમ અસ્તિનાસ્તિથી વર્ણન કર્યું છે. પુણ્ય અને પાપ એ
બંને ભાવો આસ્રવ છે; તે આસ્રવો તો મલિન સ્વભાવવાળા છે ને ભગવાન આત્મા તો સદાય પવિત્ર
સ્વભાવવાળો છે.–એમ અહીં આચાર્યદેવ આત્માની પ્રભુતા બતાવી વિકારથી ભેદજ્ઞાન કરાવે છે.
કોઈ સેવાળવાળું પાણી પીએ તો તે મૂર્ખ ગણાય.