કરી હોવાથી, (ભિન્ન આત્માનું એકપણું) નથી પૂર્વે કદી સાંભળવામાં આવ્યું, નથી કદી પરિચયમાં આવ્યું અને
નથી કદી અનુભવમાં આવ્યું. તેથી ભિન્ન આત્માનું એકપણું સુલભ નથી.”
ઉપાસના કરવાની વાત લીધી તેમાં દેશનાલબ્ધિ આવી જાય છે. અજ્ઞાનીના ઉપદેશથી પણ જો દેશનાલબ્ધિ થઈ
જતી હોય તો ‘આત્મજ્ઞાનીની સેવા’ ની વાત આચાર્યદેવ શા માટે કરે? અહીં અનાદિ અજ્ઞાનીને જ્ઞાની
બનવાની વાત લીધી છે, તેથી દેશનાલબ્ધિ જ્ઞાની પાસેથી જ હોય–એ વાત મૂકી છે.
આચાર્યદેવનો એવો આશય છે કે જો તું નિમિત્તની ઉપેક્ષા કરીને સ્વલક્ષ તરફ વળ તો જ તેં એકત્વસ્વભાવની
વાત સાંભળી કહેવાય, તથા તો જ તેં જ્ઞાનીની સેવા કરી કહેવાય, અને ત્યારે જ જ્ઞાનીનો ઉપદેશ તને નિમિત્ત
કહેવાય. પરંતુ, જ્ઞાનીએ એકત્વ આત્માનું લક્ષ કરવાનું કહ્યું તેવું લક્ષ જો પોતે પ્રગટ ન કર્યું તો નિમિત્ત અને
નૈમિત્તિકનો મેળ ન થયો એટલે ત્યાં તો ‘જ્ઞાનીનો ઉપદેશ સાંભળ્યો’ એમ પણ ન કહેવાયું. જ્ઞાનીની સેવા
ખરેખર ત્યારે જ કરી કહેવાય કે જ્યારે તે નિમિત્તનું લક્ષ છોડીને સ્વલક્ષ કરે.
આત્માનું શ્રવણ છે. પૂર્વે અનંતવાર એકલા નિમિત્તના જ લક્ષે અટકીને જ્ઞાની પાસેથી સાંભળ્યું પણ નિમિત્તની
ઉપેક્ષા કરીને સ્વભાવ તરફ ન વળ્યો તેથી તે શ્રવણને ખરા શ્રવણ તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યું નથી. શુભરાગથી
જ્ઞાનીની સેવા કરી પણ સ્વલક્ષ ન કર્યું–જ્ઞાનીએ જેવો આશય કહ્યો તેવો પોતાના જ્ઞાનમાં ન પકડ્યો–તો તેને
અહીં જ્ઞાનીની સેવા કરી કહેતા નથી, ને તેથી તેણે આત્માનું શ્રવણ પણ કર્યું નથી.
પાસેથી જ દેશનાલબ્ધિ મળ્યા વગર કોઈ જીવ જ્ઞાન પામી શકે નહિ–એવી નિમિત્તની સાપેક્ષતા રાખી છે. પરંતુ
સાથે સાથે નિમિત્તની નિરપેક્ષતા પણ બતાવે છે કે જો તું નિમિત્તનું લક્ષ છોડીને, સ્વતરફ વળ અને આત્માને
સમજ તો જ તેં જ્ઞાનીની વાત સાંભળી કહેવાય. પૂર્વે એકલા નિમિત્તના લક્ષે જ સાંભળ્યું પણ સ્વભાવ તરફ ન
વળ્યો તેથી તે શ્રવણને ખરેખરા શ્રવણ તરીકે આચાર્યદેવે સ્વીકાર્યું નથી. એ રીતે નિમિત્તની ઉપેક્ષા કરીને
સ્વભાવ તરફ ન વળ્યો તેને માટે તો જ્ઞાનીની વાણી નિમિત્ત પણ ન કહેવાણી. જ્યારે નિમિત્તની અપેક્ષા