Atmadharma magazine - Ank 088
(Year 8 - Vir Nirvana Samvat 2477, A.D. 1951).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 6 of 13

background image
મહા : ૨૪૭૭ : ૭૩ :
છે. પુણ્ય અને પાપ તે બંને અશુદ્ધભાવ છે–અશુદ્ધ વેપાર છે, અને તે ભાવ રહિત આત્માના સ્વરૂપમાં ઠરવું તે
શુદ્ધભાવ છે–શુદ્ધ વેપાર છે, તેનું નામ મોક્ષનું સાધન છે.
મહિમાવંત શુદ્ધ ઉપયોગી મુનિવરો અનાદિ સંસારથી રચાયેલા વિકટ કર્મકપાટને તોડવાના અતિ ઉગ્ર
પ્રયત્નવડે પરાક્રમ પ્રગટ કરી રહ્યા છે તેથી તે મુનિ ભગવંતોને મોક્ષતત્ત્વનું સાધનતત્ત્વ જાણવું. શુદ્ધોપયોગ વડે
સ્વરૂપમાં લીન થનારા મુનિઓ અનાદિકાળના નિદ્ધત્ત અને નિકાચિત કર્મને પણ ક્ષણવારમાં તોડી નાખે છે. જેમ
જમશેદપુરના લોખંડના કારખાનાની મોટી ભઠ્ઠીમાં લોઢાનો ગોળો પણ મીણની જેમ ઓગળી જાય, તેમ અહીં
મુનિવરોએ ‘સિદ્ધસમાન સદા પદ મેરો’ એવું ભાન કરીને સ્વરૂપના ધ્યાનવડે શુદ્ધોપયોગરૂપી અગ્નિ પ્રગટ કર્યો
છે, તેમાં અનાદિકાળના નિદ્ધત્ત અને નિકાચિત કર્મો પણ બળીને ભસ્મ થઈ જાય છે. આ રીતે મુનિઓ
અનાદિના કર્મકપાટને ખોલવાનો અતિ ઉગ્ર પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે, ખરેખર પોતાની જ્ઞાનશક્તિ અનાદિથી
બીડાયેલી છે તેને કેવળજ્ઞાનપણે પ્રગટ કરવાનો ઉગ્ર પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે, કર્મની વાત નિમિત્તથી કરી છે.
શુદ્ધોપયોગી મુનિ કર્મકપાટને તોડવાનો જે અતિ ઉગ્ર પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે તે જ ખરું પરાક્રમ છે; મોક્ષ માટેનો
અતિ ઉગ્ર પ્રયત્ન તેને જ અહીં પરાક્રમ કહ્યું છે, સંસારમાં લૌકિક પરાક્રમ તે ખરેખર પરાક્રમ નથી. જેમ ઘણા
ઘણા કાળથી બંધ રહેલી ગુફાના વજ્ર કપાટને ચક્રવર્તી તોડી નાખે છે, તેમ ચૈતન્યના ચક્રવર્તી ભગવંત
શુદ્ધોપયોગી મુનિ શુદ્ધોપયોગ વડે અનાદિના કર્મકપાટને તોડવાનો અતિ ઉગ્ર પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે. જાણે કે
હમણાં કેવળજ્ઞાન લીધું કે લેશે! એમ કેવળજ્ઞાનની તૈયારી છે. આને જ મોક્ષતત્ત્વનું સાધનતત્ત્વ કહેવામાં આવે
છે.
જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ આત્માની પ્રતીત કરીને તેમાં ઠરે તો અનાદિથી બંધાયેલા વિકટ કર્મો પણ તૂટી જાય છે.
કર્મનું જોર છે અને કર્મ નહિ તૂટે એવી વાત જ લીધી નથી, પણ કર્મકપાટને તોડી નાંખવાના અતિ ઉગ્ર પ્રયત્ન
વડે પરાક્રમ પ્રગટ કરવાની જ વાત લીધી છે. શુદ્ધોપયોગવડે અનાદિના કર્મને તોડવાનો ને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ
કરવાનો ઉગ્ર પ્રયત્ન જે કરી રહ્યા છે એવા, સકળ મહિમાવંત ભગવંત શુદ્ધઉપયોગી મુનિ તે મોક્ષનું સાધનતત્ત્વ
છે. આ જ મોક્ષનું સાધન છે, બીજું કોઈ સાધન નથી.
આ રીતે ૨૭૧મી ગાથામાં સંસારતત્ત્વનું, ૨૭૨મી ગાથામાં મોક્ષતત્ત્વનું અને ૨૭૩ મી ગાથામાં
મોક્ષતત્ત્વના સાધનતત્ત્વનું વર્ણન કર્યું. હવે શ્રી આચાર્યભગવાન્ મોક્ષતત્ત્વના સાધનતત્ત્વને સર્વ મનોરથના
સ્થાન તરીકે અભિનંદે છે,–એ વાત ૨૭૪મી ગાથામાં આવશે.
।।૨૭૩।।
* * * * *
લોકોને ખબર નથી
કોઈ કોઈનો ઉપકાર કરી શકતો નથી, માત્ર તેવા ભાવ કરી
શકે છે. × × × ઘણા લોકો જગતને કહે છે કે અમારો સ્વાર્થત્યાગ તો
જુઓ, અમે જગતને માટે મરી ફીટીએ, અમારું બગાડીને પણ
જગતનું સુધારી દઈએ.–પણ આમ કહેનારે સામા જીવોને પરાધીન
અને નમાલા ઠરાવ્યા, એ વાતની લોકોને ખબર નથી.
–સમયસાર–પ્રવચનો ભાગ ૧ પૃ. ૧૧૭
બાહ્ય પ્રવૃત્તિની મીઠાશ
બાહ્યની માન્યતાએ ઘર ઘાલ્યાં, તેથી જીવને લૌકિક પ્રવૃત્તિમાં
મીઠાશ લાગે છે, અને પુણ્યપાપ રહિત શુદ્ધ આત્મધર્મની મીઠાશ લાગતી
નથી; ઊલટા તેવી વાત સાંભળતાં બાહ્યદ્રષ્ટિ જીવો નિંદા ને દ્વેષ કરે છે. સૌ
સ્વતંત્ર છે, સંસાર અનંતકાળ રહેવાનો છે!
સમયસાર–પ્રવચનો ભાગ ૧ પૃ. ૯૦