મુમુક્ષુઓને વૈરાગ્યભાવના જાગૃત કરે એવો એક પ્રસંગ ચૈત્રવદ ચૈદસે બન્યો...એ દિવસે બાબરાના
ઘૂંટયું હતું અને તે ઘૂંટણના ફળમાં તેમને અંતસમય સુધી જે શાંતિ રહી તે દેખાઈ આવતી હતી. છેલ્લી પળ સુધી
જાગૃત રહીને આત્મભાવનાપૂર્વક તેમણે દેહ છોડ્યો હતો.
છું...’ એવું લક્ષ રાખવું...આ દેહની સ્થિતિ તો હવે પૂરી થવાની તૈયારી છે....‘શુદ્ધ બુદ્ધ ચૈતન્યઘન સ્વયંજ્યોતિ
સુખધામ...’ એ મંત્રનું અંતરમાં ચિંતન કરવું.’ તે મુજબ તેઓ ઘણો વખત તે પ્રકારના વિચારમાં રહેતા, અને
છેલ્લે ‘સહજાનંદી શુદ્ધ સ્વરૂપી અવિનાશી હું.......’ એમ બોલતાં બોલતાં તેમનો સ્વર્ગવાસ થઈ ગયો.
હોય. આ પ્રસંગ ઉપરથી આત્માર્થી જીવોએ વૈરાગ્યનું ઉદાહરણ લેવું જોઈએ.
બાળકને સુવાડવા માતા હાલરડાં ગાય કે ‘મારો દીકરો ડાહ્યો, પાટલે બેસી નાહ્યો’ વિગેરે વખાણ સાંભળી
બાળક સૂઈ જાય, તેમ અહીં આચાર્યદેવ આત્માને જાગૃત કરવા માટે ‘ડાહ્યો, એટલે કે તું સિદ્ધ પરમાત્મા જેવો છે,
સદાય ચૈતન્યજ્યોતિ છે’ એમ કહે છે. લૌકિકમાતા બાળકને ઊંઘાડવા માટે ગાણાં ગાય છે, અહીં જિનવાણી
માતા આત્માને જાગૃત કરવા માટે ગાણાં ગાય છે. બાળકને ઊંઘાડવા માટે ઘોડિયામાં નાંખે છે અને બાળક
ગાણાં સાંભળી સૂઈ જાય છે તેમ અજ્ઞાનીબાળકને જ્ઞાની સંબોધે છે કે તું ચોરાશીનાં ખોળીયાંને તારા માની
અજ્ઞાનરૂપે સૂતો છે, તને જાગૃત કરવાનાં ગાણાં ગવાય છે, તારે જાગવું પડશે. માતાનાં ગાણાં તો સુવાડવાનાં છે
ને આ ગાણાં તો જગાડવાનાં છે.–એમ સંસાર અને મોક્ષની રીતમાં ઉલટપાલટ ફેર છે. બાળકના વખાણ કરતાં
તે ઊંઘી જાય છે તેમાં ઊંડે ઊંડે તેને મોટાઈની મીઠાસ ભરી છે, તેથી મોટાઈનો આદર લાવી સંતોષાઈ જાય છે.
તેમ અહીં ‘તું સિદ્ધ છે’ એમ જીવને તેની સાચી મોટપ બતાવીને શ્રીઆચાર્યદેવ જાગૃત કરે છે. હે જીવ! તું
મિથ્યાબુદ્ધિનાં ખોળીએ અનાદિનો સૂતો છે, હવે તને તારા પ્રભુત્વનો મહિમા ગાઈને શ્રીઆચાર્યદેવ જાગૃત કરે
છે; તું તારા પ્રભુત્વની ના પાડ તે નહિ ચાલે. આ કોની માંડી છે? ત્રિલોકનાથ સિદ્ધ ભગવાન જે પદ પામ્યા
તેવો તું છે–એમ તારી પ્રભુતાનાં ગાણાં ગવાય છે, શાસ્ત્રો પણ તારા ગાણાં ગાય છે. જાગ રે જાગ, ક્ષણ લાખેણી
જાય છે! તને તું ન સમજ એ કેમ ચાલે?
કલંક દેવા સમાન છે. ભાઈ! જે અનંત સિદ્ધ પરમાત્મા કરી શક્યા તેટલું જ કહેવાય છે, અને તરામાં પણ તેટલી
તાકાત છે, તારી તાકાતથી વધુ કહેવાતું નથી.