અષાઢ: ૨૪૭૭ : ૧૯૫:
શ્રી સનાતન જૈન શિક્ષણવર્ગ
વિદ્યાર્થીઓને ઉનાળાની રજાઓ દરમિયાન તા. ૧૧–પ–પ૧ વૈશાખ સુદ પાંચમથી તા. ૪–૬–પ૧ વૈશાખ
વદ અમાસ સુધી સોનગઢમાં શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર તરફથી જૈનદર્શન શિક્ષણવર્ગ ખોલવામાં આવ્યો હતો. સં
૧૯૯૭ થી માંડીને દર વર્ષે આવો શિક્ષણવર્ગ ખોલવામાં આવે છે. વચમાં ત્રણ વખત પૂ. ગુરુદેવશ્રી વિહારમાં
હોવાથી એ વર્ગ ખોલાયો ન હતો; એ રીતે ‘શિક્ષણવર્ગ’ નું આ આઠમું વર્ષ હતું. આ વર્ગમાં આવેલા બાળકોને
શ્રી જૈનસિદ્ધાંત પ્રવેશિકાનો એક અધ્યાય તથા છહઢાળાની પહેલી બે ઢાળ શીખવવામાં આવી હતી. તા. ૨–૬–
પ૧ ના રોજ વર્ગની લેખિત પરીક્ષા લેવામાં આવી હતી, ને વિદ્યાર્થીઓને લગભગ ૧પ૦ રૂા. નાં પુસ્તકો ઈનામ
તરીકે વહેંચાયા હતા. તથા પાસ થયેલા વિદ્યાર્થીઓને શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર તરફથી છાપેલા સર્ટિફિકેટ
આપવામાં આવ્યા હતા. પરીક્ષામાં વિદ્યાર્થીઓને પૂછાયેલા પ્રશ્નો અને તેના જવાબો અહીં આપવામાં આવે છે:–
પ્રશ્ન: ૧
નીચેના કોઈ પણ એક વિષય ઉપર લગભગ ૨૦ લીટીનો નિબંધ લખો–
(૧) સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતો જીવ શા કારણે અનંત દુઃખ ભોગવે છે?
(૨) પુણ્ય અને ધર્મ.
[આ પ્રશ્નના ઉત્તરરૂપે પ્રાપ્ત થયેલા નિબંધો આ અંકમાં અન્યત્ર છપાયા છે, ત્યાંથી વાંચી લેવા.]
પ્રશ્ન: ૨
(क) સાત તત્ત્વોનાં નામ લખી આસ્રવ અને નિર્જરા તત્ત્વની બાબતમાં મિથ્યાદ્રષ્ટિ શી ભૂલ કરે છે તે લખો.
(ख) આત્માનું સ્વરૂપ સુખરૂપ છે અને તે સમજવું સહેલું છે છતાં તેને કષ્ટદાયક અને સમજવું કઠણ કોણ માને
છે? અને તે ક્યા તત્ત્વની ભૂલ કરે છે?
(ग
ભૂલ છે?
ઉત્તર: ૨
(क) જીવ, અજીવ, આસ્રવ, બંધ, સંવર, નિર્જરા અને મોક્ષ–એ સાત તત્ત્વો છે. તેમાં મિથ્યાદ્રષ્ટિ જીવ
આસ્રવતત્ત્વ બાબતમાં એ ભૂલ કરે છે કે–મિથ્યાત્વ અને રાગ–દ્વેષાદિ આસ્રવ ભાવો પ્રગટપણે જીવને દુઃખ
દેનાર હોવા છતાં તેને સુખરૂપ માનીને તેનું સેવન કરે છે. પુણ્ય તે આસ્રવરૂપ હોવા છતાં તેને તે ધર્મનું
કારણ માને છે. તથા આત્મભાનપૂર્વક ઈચ્છાનો નિરોધ તે તપ છે, તેનાથી નિર્જરા થાય છે, તે સુખરૂપ
હોવા છતાં અજ્ઞાની તેને કલેશરૂપ માને છે અને પાંચ ઈન્દ્રિયવિષયોમાં પ્રીતિ કરે છે, –આ નિર્જરાતત્ત્વની
ભૂલ છે.
(ख) આત્માનું સ્વરૂપ સમજવું સહેલું અને સુખરૂપ હોવા છતાં અજ્ઞાની તેને કઠણ અને દુઃખરૂપ માને છે; તેમાં
તે સંવરતત્ત્વની ભૂલ કરે છે.
(ग) શરીરને અનુકૂળતા થતાં ‘હું સુખી છું’ ને પ્રતિકૂળતા થતાં ‘હું દુઃખી છું’ એમ અજ્ઞાની જીવ માને છે અને તે
જીવતત્ત્વની ભૂલ કરે છે. કેમ કે જીવ તો ચૈતન્યમય અમૂર્તિક છે, તે દેહથી જુદો છે, તેને તે જાણતો નથી.
પ્રશ્ન: ૩
(क) પર્યાયની વ્યાખ્યા લખો ને તેના ક્યા ક્યા ચાર પ્રકાર છે તે લખો?