आत्मामां ज्ञानादि अनंत धर्मो छे, तेमांथी कोई एक धर्म मुख्य करीने कह्यो त्यां वस्तुमां बीजा अनंत धर्मो पण
भेगा ज छे; तेने जाणे ते ज्ञान प्रमाण छे.
आत्मा पूर्ण प्रत्यक्ष जणाय छे, तेमने माटे आ वर्णन नथी; अहीं तो साधकजीवने माटे वर्णन छे, तेथी श्रुतज्ञान
अने नयथी वर्णन कर्युं छे. साधकजीव श्रुतज्ञानप्रमाणथी आत्माने जाणे छे, ते श्रुतज्ञान अनंतनयोवाळुं छे,
तेमांथी दरेक नय आत्माना एकेक धर्मने जाणे छे.
छे. ते धर्मने द्रव्यनय जाणे छे. वस्तुमां जे धर्म होय तेनुं ज ज्ञान थाय. वस्तुमां धर्म न होय तो तेनुं ज्ञान पण
क्यांथी थाय? आत्मामां केवा केवा धर्मो छे ते अहीं वर्णवे छे. चिन्मात्रपणे कायम सद्रशरूप टकवुं एवो
आत्मानो पोतानो स्वभाव छे, एटले आत्मा कोई परना आधारे टकेलो नथी, कोई ईश्वर तेनो टकावनार
नथी, पण पोते पोताना चिन्मात्रस्वभावथी टकेलो छे, एवो तेनो एक धर्म छे. एकेक धर्ममां ज आखो आत्मा
समाई जतो नथी पण अनंत धर्मोनो एकरूप पिंड आत्मा छे; तेम ज एकेक नयमां आखी वस्तुनुं ज्ञान आवी
ज थतुं नथी पण बधा नयो भेगा थईने आखी वस्तुनुं प्रमाणज्ञान थाय छे. आत्माना अनंतधर्मोमां
चैतन्यमात्रपणुं ते एक धर्म छे, ते धर्मथी चैतन्यमात्र आत्माने जाणे ते द्रव्यनय छे.
कबूलता न होय ते कोई देव–गुरु के शास्त्र साचां नथी; एवा कुदेव–कुगुरु–कुशास्त्रने जे माने तेने तो हजी
व्ययहारश्रद्धानुं पण ठेकाणुं नथी, ते तो धर्मथी घणो दूर छे. वस्तुनुं स्वरूप जे रीते छे ते रीते ज्ञानमां आव्या
विना ज्ञान ठरे नहि ने ज्ञान ठर्या विना विकल्प तूटे नहि एटले के चित्तनो निरोध थाय नहि. वस्तुस्वरूपने
जेम छे तेम जाणीने ज्यां ज्ञान तेमां एकाग्र थाय त्यां राग के विकल्पनी उत्पत्ति ज थती नथी एनुं नाम ज
चित्तनो निरोध छे. आ सिवाय ‘हुं चित्तने रोकुं, हुं विकल्पने रोकुं’ एम नास्तिना लक्षे कांई विकल्प तूटतो नथी
पण विकल्प उत्पन्न थाय छे. ‘हुं चैतन्यमात्र स्वभाव छुं’ एम अस्तिस्वभाव तरफ ज्ञाननुं जोर आपतां
चित्तनो निरोध सहेजे थई जाय छे, स्वभावनी एकाग्रताना जोरे रागनो अभाव थई जाय छे. माटे पहेलांं
वस्तुना स्वभावने बधा पडखेथी जेम छे तेम जाणवो जोईए. तेनुं आ वर्णन चाले छे.
वस्तुमां भेद पाडीने तेना एक धर्मने लक्षमां ल्ये छे ने द्रव्यार्थिकनय तो भेद पाड्या वगर, वर्तमान पर्यायने
गौण करीने अभेद द्रव्यने लक्षमां ल्ये छे.––