Atmadharma magazine - Ank 103
(Year 9 - Vir Nirvana Samvat 2478, A.D. 1952)
(Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 13 of 23

background image
ः १३८ः आत्मधर्मः १०३
अनेकान्तमूर्ति भगवान आत्मानी
केटलीक शक्तिओ
*
७ः प्रभुत्व शक्ति
आत्मानी प्रभुतानुं अद्भुत वर्णन
अनंत धर्मरूप आत्मा छे, तेने ‘ज्ञानमात्र’ कहीने ओळखाव्यो तेथी एकांत थई जतो नथी, केम के
ज्ञानमात्र भाव परिणमतां तेनी साथे अनंत धर्मोनुं परिणमन भेगुं ज ऊछळे छे तेथी ज्ञानमात्र भावने
अनेकांतपणुं छे. अहीं ज्ञानमात्र भावनी साथे रहेला धर्मोनुं वर्णन चाले छे.
आत्मामां ‘प्रभुत्व’ नामनी एक शक्ति छे, तेथी अखंडित प्रतापवाळी स्वतंत्रताथी आत्मा सदा
शोभी रह्यो छे. जेनो प्रताप अखंडित छे अर्थात् कोईथी खंडित करी शकातो नथी एवास्वातंत्र्यथी
(स्वाधीनताथी) शोभायमानपणुं जेनुं लक्षण छे एवी प्रभुत्वशक्ति आत्मामां त्रिकाळ छे. जेम आत्मामां
ज्ञान, दर्शन, सुख, वीर्य, जीवन वगेरे शक्तिओ छे तेम आ प्रभुत्वशक्ति पण छे. आत्माना द्रव्य–गुण–
पर्याय त्रणेमां प्रभुता रहेली छे. आत्मामां क्यांय पामरता नथी पण प्रभुता छे; द्रव्यमां प्रभुत्व छे,
ज्ञानादि अनंतगुणोमां प्रभुत्व छे ने पर्यायमां पण प्रभुत्व छे. द्रव्य–गुण ने पर्याय त्रणेनी स्वतंत्रताथी
आत्मा शोभी रह्यो छे. आत्माना द्रव्यनी गुणनी के पर्यायनी प्रभुताना प्रतापने खंडित करवा कोई समर्थ
नथी. कोई निमित्त वगेरे परवस्तुथी के पुण्यथी आत्मा शोभतो नथी पण पोतानी अखंड प्रभुताथी ज
आत्मा शोभे छे. जेटला प्रभु थया ते बधाय पोताना आत्मानी प्रभुताने जाणी–जाणीने ज थया छे,
प्रभुता क्यांय बहारमांथी नथी आवी. पामरतामांथी प्रभुता नहि आवे, पण आत्मस्वभाव त्रिकाळ
प्रभुतानो पिंड छे तेमांथी ज प्रभुता आवशे.
______________________________________________________________________________
वर्तता नयसमूहो वडे जीवो जुए तोपण अने प्रमाण वडे जुए तोपण स्पष्ट अनंत धर्मोवाळा निज
आत्मद्रव्यने अंदरमां शुद्ध चैतन्यमात्र देखे छे ज.” एटले पोताना शुद्धचैतन्य मात्र आत्मस्वभावने देखवो ते
ज आ बधाय नयोनुं तात्पर्य छे.
वस्तु अनादिअनंत छे, तेमां वर्तमान एक पर्याय प्रगट छे, ते सिवायनी भूत–भविष्यनी पर्यायो
अप्रगट छे; ते भूत–भविष्यनी अप्रगट पर्यायोपणे वर्तमानमां जणाय एवो द्रव्यनो धर्म छे. द्रव्य
वर्तमानपर्याय जेटलुं ज नथी पण ते तो त्रणकाळनी पर्यायना सामर्थ्यनो पिंड छे. वर्तमान पर्याय ज जणाय
ने भूत–भविष्यनी पर्यायो ज्ञानमां न जणाय–एम नथी, वर्तमान पर्यायनी माफक भूत–भविष्यनी पर्यायो
पण ज्ञानमां जणाय छे. श्रुतज्ञानथी सामान्यपणे एम ख्यालमां आवे छे के आ द्रव्ये पूर्वे अनंत भवो कर्या
छे; ने जो विशेष निर्मळता थाय तो श्रुतज्ञानीने पूर्वना असंख्य वर्षोना अनेक भवो ख्यालमां आवी जाय
छे. जीव अनादिनो छे ने तेनी पर्यायो पण अनादिथी छे. पूर्वे एकलुं द्रव्य ज हतुं ने पर्यायो न हती–एम
नथी, केमके पर्याय वगरनुं द्रव्य कदी होय नहि. पूर्वे मोक्षपर्याय आ जीवने कदी थई नथी, केम के जो
मोक्षपर्याय थई होय तो तेने आ संसार होय नहि; माटे अत्यार सुधीनो अनादिकाळ जीवे जुदा जुदा
भवमां ज गाळ्‌यो छे. आ रीते श्रुतज्ञानमां द्रव्यनी भूत–भावि पर्यायो पण प्रतिभासे छे. पूर्व भवनी
पर्यायपणे जणाय एवो आत्मामां धर्म छे. एक द्रव्यनयमां आटलुं सामर्थ्य छे के द्रव्यनी भूत भविष्यनी
पर्यायोने नक्की करी शके; द्रव्यमां आवो ज्ञेयधर्म छे ने ज्ञानमां तेवुं जाणवानो धर्म छे. आ एक धर्मने पण
यथार्थ नक्की करतां त्रिकाळी द्रव्यनुं स्वरूप प्रतीतमां आव्या वगर रहेतुं नथी.
(–चालु)