कोनो? आखी वस्तुना स्वीकारपूर्वक तेना अंशने जाणे तो अंशी अने अंश बंने यथार्थ रहे छे. आ रीते अंशी
अने अंश (अर्थात् वस्तु अने तेना धर्म) ए बंनेनुं यथार्थ ज्ञान साथे ज छे. अखंड अंशीने मान्या वगर तेना
अंशनुं यथार्थ ज्ञान होय नहि तेमज अंशीना बधा अंशोने स्वीकार्या वगर अंशीनुं यथार्थ ज्ञान थाय नहि;
एटले अनेकान्तमां तो जराय अधूराश नथी रहेती ने एकान्तवादीनो जराय अंश पण साचो रहेतो नथी,
एकमां पूरुं सत्य छे ने बीजामां अंश पण सत्य नथी.
थवानो धर्म तो आत्मामां त्रिकाळ छे एटले कोई संयोगोना कारणे ते पर्याय थाय छे ए वात रहेती नथी.–आम
जे समजे तेने संयोगद्रष्टि छूटीने स्वभावद्रष्टि थया वगर रहे नहि. आ रीते स्वभावद्रष्टि थवी ते ज नयनुं
तात्पर्य छे.
भावनये वर्तमान पर्यायरूपे जणाय छे.
वर्तती पर्यायपणे द्रव्य देखाय छे. वर्तमान सम्यग्दर्शन पर्याय होय त्यां आत्मा ज सम्यग्दर्शनपणे देखाय छे.
‘आत्मा सम्यग्द्रष्टि छे, आत्मा मुनि छे, आत्मा केवळज्ञानी छे’ एम वर्तमान पर्यायपणे द्रव्यने जोवुं ते
भावनय छे; अने द्रव्यमां एवो एक धर्म छे के वर्तमान पर्यायपणे ते जणाय.
वीतरागभाव छे. जेम कोई वार पुरुषना जेवी चेष्टारूपे स्त्री प्रवर्तती होय त्यारे ते स्त्री पुरुषपणे प्रतिभासे छे,
तेम वर्तमान पर्यायपणे प्रवर्ततुं द्रव्य पण भावनयथी ते पर्यायपणे प्रतिभासे छे. पर्याय तो द्रव्यमां तन्मय
थईने परिणमे छे पण अहीं तो कहे छे के द्रव्य पोते उल्लसीने ते ते काळना पर्यायमां तन्मय थई जाय छे, एटले
ते पर्यायपणे जणाय छे. शुद्ध सम्यग्दर्शन वगेरे पर्यायो थई ते पर्यायमां तन्मयपणे आखुं द्रव्य ज प्रतिभासे छे,
एवो आत्मानो स्वभाव छे. सम्यग्दर्शनादि पर्याय थई तेमां तन्मयपणे आत्मा ज प्रतिभासे छे एटले के
आत्मा ज सम्यग्दर्शन छे–एम भावनये प्रतिभासे छे.
द्रव्यने प्रतीतमां लीधुं छे तेने. आ रीते अहीं साधकना सम्यक् पर्यायोनी वात छे. केवळी भगवान तो
नयातिक्रान्त छे. तेमने नयथी कांई साधवानुं रह्युं नथी; ने अज्ञानी जीवने तो द्रव्यनुं भान नथी तेथी तेने पण
पर्यायमां द्रव्य उल्लसतुं भासतुं नथी; तेणे तो विकल्पने अने रागने ज आत्मा मान्यो छे एटले तेने तो
पर्यायमां राग ज उल्लसतो भासे छे. जेने अखंड द्रव्यनुं भान छे एवा साधक जीवने पर्यायमां द्रव्य उल्लसतुं
प्रतिभासे छे. ते ज्यारे भावनयथी जुए छे त्यारे सम्यग्दर्शनादि वर्तमान पर्यायपणे आखो आत्मा तेने भासे
छे. ए प्रमाणे वर्तमानपर्यायरूपे उल्लसतुं प्रतिभासे एवो द्रव्यनो धर्म छे. अज्ञानीना आत्मामां पण आवो धर्म
तो छे, परंतु तेने पोताने द्रव्यनुं भान