(ખ) અપૂર્ણજ્ઞાન ક્યા ક્યા છે ને તે દરેકની પહેલાંં ક્યો ક્યો દર્શનઉપયોગ હોય છે?
(ગ) જીવ પૈસાનો ઉપયોગ કરી શકે કે નહિ? તે કારણ આપી સમજાવો.
(ઘ) એક વિદ્યાર્થી જિનમંદિરમાં બેસી ‘દ્રવ્યસંગ્રહ’ વાંચતો હતો. પછી તેણે સીમંધર ભગવાનની
ક્યા ક્યા ઉપયોગ થયા તે અનુક્રમે લખો.
અચક્ષુદર્શન (૩) અવધિદર્શન અને (૪) કેવળદર્શન; (૫) કુમતિજ્ઞાન (૬) કુશ્રુતજ્ઞાન (૭) કુઅવધિજ્ઞાન
(૮) મતિજ્ઞાન (૯) શ્રુતજ્ઞાન (૧૦) અવધિજ્ઞાન (૧૧) મનઃપર્યયજ્ઞાન અને (૧૨) કેવળજ્ઞાન.
(ખ) મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન અને મનઃપર્યયજ્ઞાન–એ ચાર જ્ઞાનો અપૂર્ણ છે.
મતિજ્ઞાન પહેલાંં ચક્ષુદર્શન કે અચક્ષુદર્શનનો ઉપયોગ હોય છે.
શ્રુતજ્ઞાન મતિપૂર્વક જ હોય છે, એટલે શ્રુતજ્ઞાન પહેલાંં દર્શનનો ઉપયોગ હોતો નથી.
અવધિજ્ઞાન પહેલાંં અવધિદર્શનનો ઉપયોગ હોય છે. મનઃપર્યયજ્ઞાન પહેલાંં મતિજ્ઞાનનો ‘ઈહા’ નામનો
છે. જો જીવ પૈસાનો ઉપયોગ કરી શકે તો તે પોતે જડ થઈ જાય, અથવા તો પૈસા ચેતન થઈ જાય. –પણ એમ
કદી બનતું નથી.
થયો; ભક્તિના શ્રવણ પહેલાંં અચક્ષુદર્શનનો ઉપયોગ થયો, અને શ્રવણ વખતે કર્ણેન્દ્રિયસંબંધી
મતિજ્ઞાનનો ઉપયોગ થયો.
(૧) સિદ્ધભગવાન પરિપૂર્ણ થઈ ગયા છે તો તેઓ અલોકાકાશને જાણી શકે? તેમ જ ત્યાં જઈ શકે કે નહિ?
(૨) ઘડિયાળના જે બે કાંટા દેખાય છે તે નિશ્ચયકાળ છે કે વ્યવહારકાળ?
(૩) એક વૃક્ષનાં પાંદડા ચાલે છે તે ક્યા ગુણને કારણે? ને તે પાંદડાનો પડછાયો નીચે ચાલતો દેખાય
(૫) અરિહંત ભગવાન તથા સિદ્ધ ભગવાનના પર્યાયમાં શો ફેર છે?
(૬) જીવનો આકાર મોટો હોય તો તેને સુખ થાય કે જડ ઈન્દ્રિયો વધારે હોય તો સુખ થાય?
ઉત્તર : ૪ (૧) સિદ્ધ ભગવાન પરિપૂર્ણ થઈ ગયા છે તેથી તેમને પરિપૂર્ણ એવું કેવળજ્ઞાન પ્રગટી ગયું
અલોકાકાશમાં ‘પ્રમેયત્વ’ નામનો ગુણ છે તેથી તે કેવળજ્ઞાનમાં જણાય છે.
કહીએ તો અલોકાકાશમાં ગતિના નિમિત્તભૂત એવા ધર્મદ્રવ્યનો અભાવ