Atmadharma magazine - Ank 108
(Year 9 - Vir Nirvana Samvat 2478, A.D. 1952).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 8 of 25

background image
આસો: ૨૪૭૮ : ૨૩૪ :
વિશ્વાસ કરીને તેમાં અંતર્મુખ થા તો તારી પર્યાયમાં સર્વશક્તિ પ્રગટી જાય. તારી જેટલી શક્તિ છે તે બધી
તારામાં જ ભરી છે, માટે ક્યાંય પણ પરાશ્રયની આશા છોડીને તારા સ્વભાવનો જ આશ્રય કર. જીવ પોતાની
શક્તિથી પરિપૂર્ણ છે પણ તે પોતાની સંભાળ કરતો નથી તેથી પરાશ્રયની ભીખ માગી માગીને ભટકી રહ્યો છે.
જો નિજશક્તિને સંભાળે તો પરાશ્રય છૂટીને સ્વાશ્રયે અલ્પકાળમાં સિદ્ધ થઈ જાય. જે અનંત સિદ્ધભગવંતો થયા
તે બધાય નિજશક્તિની સંભાળ કરીને તેના આશ્રયે જ સિદ્ધ થયા છે.
આત્મામાં સર્વગતધર્મ ત્રિકાળ છે, પણ તેની પ્રતીત કરનારી પર્યાય છે તે નવી પ્રગટે છે; અને તે પર્યાયને
પરનો, રાગનો કે ક્ષણિક પર્યાયનો આશ્રય રહેતો નથી પણ ત્રિકાળી સ્વભાવનો જ આશ્રય હોય છે.
જુઓ ભાઈ! આ અંતરની અચિંત્ય વાત છે; આ ઈન્દ્રિયોથી જણાય એવો સ્થૂળ વિષય નથી પણ
અતીન્દ્રિય જ્ઞાનથી જણાય એવો સૂક્ષ્મ વિષય છે. ચૈતન્ય પદાર્થ મનવાણી–દેહથી તો પાર છે ને મનના સંકલ્પ–
વિકલ્પોથી પણ પાર છે. શ્રી સર્વજ્ઞભગવાન શરીર–મન–વાણીથી પાર એવી ઊંડી ઊંડી ખીણમાં લઈ જઈને
ચૈતન્યનાં બેહદ નિધાન બતાવે છે; તેનો વિશ્વાસ કરીને હે જીવ! તારા જ્ઞાનચક્ષુમાં રુચિના અંજન આંજ તો તને
તારા ચૈતન્યનિધાન દેખાય. અજ્ઞાનથી અંધ થયેલા જીવો પોતાની પાસે જ પડેલા નિજ–નિધાનને દેખતા નથી,
શ્રીગુરુ તેને સમ્યક્શ્રદ્ધારૂપી અંજન આંજીને તેનાં નિધાન બતાવે છે કે–જો! તારા નિધાન તારા અંતરમાં જ
પડ્યા છે; બાહ્યદ્રષ્ટિ છોડીને અંતરમાં દ્રષ્ટિ કર તો સિદ્ધભગવાન જેવા નિધાન તારામાં ભર્યા છે તે તને દેખાશે.
એક ચૈતન્યની પ્રતીત કરતાં અનંતા સિદ્ધભગવંતો, કેવળીઓ અને સંતોની બધી ઋદ્ધિ તને તારામાં જ દેખાશે,
તે ઋદ્ધિ તારે ક્યાંય બીજે નહિ શોધવી પડે. સંત–મહંતો જે ઋદ્ધિ પામ્યા તે પોતાના ચૈતન્યમાંથી જ પામ્યા છે,
કાંઈ બહારમાંથી નથી પામ્યા. તારા ચૈતન્યમાં પણ એ બધી ઋદ્ધિ ભરી છે, આંખ ઉઘાડીને અંતરમાં જો તો તે
દેખાય. પણ જો પરમાંથી તારી ઋદ્ધિ લેવા જઈશ તો આંધળો થઈને ઘોર સંસારરૂપી જંગલમાં ભટકીશ. અજ્ઞાની
જીવો અંતર્મુખ થઈને પોતાના સ્વભાવના મહિમાની પ્રતીત કરતા નથી ને પુણ્ય–પાપનાં ટપલાં ખાઈને
અનાદિથી ભવચક્રમાં ભટકી રહ્યા છે; અહીં આચાર્યપ્રભુ કરુણા કરીને તે ભવભ્રમણથી છૂટકારાનો માર્ગ બતાવે
છે કે અંતર્મુખ થઈને નિજશક્તિની સંભાળ કર તો ભવભ્રમણથી છૂટકારો થાય.
અહો! આચાર્યદેવ ચૈતન્યનાં એવા નિધાન બતાવે છે કે બીજી કોઈ ચીજની જરૂર ન પડે. સુપાત્ર જીવોને
સંબોધીને આચાર્યદેવ કહે છે કે: અરે જીવ! તને ચૈતન્યનાં એવા નિધાન બતાવું કે બીજી કોઈ ચીજની તારે જરૂર
ન પડે.. તારા ચૈતન્યનો મહિમા દેખતાં જ તને પરનો મહિમા છૂટી જશે... અનંતધર્મસ્વભાવી તારો આત્મા જ
ચૈતન્યમૂર્તિ ભગવાન છે, તને કોઈ બીજાની જરૂર નથી; તું પોતે જ દુનિયાના નિધાનને જોનારો છે. સદાય
અલ્પજ્ઞસેવક જ રહ્યા કરે એવો તારા આત્માનો સ્વભાવ નથી, તારો આત્મા તો સર્વજ્ઞનો સમોવડિયો છે; જેટલું
સર્વજ્ઞે કર્યું તેટલું કરવાની તાકાત તારામાં પણ ભરી છે. જે જીવ આવી શક્તિવાળા નિજઆત્માની પ્રતીત કરે
તેને કોઈ નિમિત્તના કે વિકલ્પના આશ્રયની શ્રદ્ધા ઊડી જાય છે, પર્યાયબુદ્ધિ છૂટી જાય છે ને અનંત
ચૈતન્યશક્તિનો પિંડ તેની પ્રતીતમાં આવી જાય છે... તે સમ્યગ્દ્રષ્ટિ થઈને મોક્ષમાર્ગે વિચરવા માંડે છે..
અંર્તદ્રષ્ટિથી તે પોતે જ પોતાને ત્રણલોકના નાથ પરમેશ્વર તરીકે દેખે છે.
પ્રથમ જે જીવ શ્રુતજ્ઞાનચક્ષુ ઉઘાડીને અંતરના ચૈતન્યનિધાનને જુએ તેને કેવળજ્ઞાનચક્ષુ પણ ઊઘડ્યા
વિના રહે નહિ. માટે શ્રી આચાર્યભગવાન કહે છે કે હે ભાઈ! ઉઘાડ... રે.. ઉઘાડ! તું તારા જ્ઞાનચક્ષુઓને ઉઘાડ.
તારી આંખ ઉઘાડીને ચૈતન્યનિધાનને દેખ. તારું અપૂર્વ નિધાન દેખાડવા માટે આ તને અંજન અંજાય છે.
શ્રુતજ્ઞાન તે અનંત કિરણોથી ઝળહળતા સૂર્યસમાન છે અને નય તેનું એક કિરણ છે; તેમાં ‘સર્વગત
નય’ આત્માના સર્વગતધર્મને દેખે છે. ‘સર્વગત’ કહેતાં ક્યાંય અટકવાનું ન આવ્યું. આત્મા રાગ–દ્વેષ કરીને
ક્યાંય અટકે નહિ ને સંસારમાં ક્યાંય ભટકે નહિ–એવો તેનો જ્ઞાનસ્વભાવ છે. જ્યાં તે સ્વભાવને પ્રતીતમાં
લીધો ત્યાં દ્રષ્ટિમાં તો ભગવાન થયો, ને હવે અલ્પકાળે પર્યાયે પણ પ્રભુતા પ્રગટશે એટલે એક સમયમાં
ત્રણકાળ ત્રણલોકને જાણી લ્યે એવું સર્વગત જ્ઞાનસામર્થ્ય ખીલી જશે.
––અહીં ૨૦ મા સર્વગતનયથી આત્માનું વર્ણન પૂરું થયું. ।। ૨૦।।
• • •