પણે પોતાની વૈરાગ્યભાવનામાં અચલ જ હતા.–છેવટે,
જૂનાગઢના રાજમહેલના આંગણે આવેલો એ રથ
પાછો ફરીને અદ્રશ્ય થઈ ગયો.......
સાક્ષાત્ નજર સામે જ વૈરાગ્ય પામતા હોય–એવું તે
વખતે લાગતું હતું. પશુઓના પોકારનું દશ્ય પણ
આબેહૂબ હતું.
સખી પાસેથી ભગવાનના વૈરાગ્યના સમાચાર
સાંભળતા પોતે પણ વૈરાગ્ય પામીને સંયમની ભાવના
ભાવે છે–એ પ્રસંગ પડદા પાછળથી જ સંવાદ અને
કાવ્ય દ્વારા રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વખતે ખૂબ
જ ભાવભીની શૈલીથી એક વૈરાગ્યમય કાવ્ય ગવાયું
હતું. તે કાવ્ય સાંભળતાં આખી સભા વૈરાગ્યથી ગદગદ
થઈને ડોલી ઊઠી હતી. એ કાવ્ય નીચે મુજબ હતું–
ભગવાન ઉપશમભાવથી અંતરમાં બાર
વૈરાગ્યભાવનાઓનું ચિંતવન કરી રહ્યા છે, ત્યાં
ભગવાનના વૈરાગ્યની ખબર પડતાં જ લૌકાંતિકદેવો
આવીને પ્રભુચરણે પુષ્પાંજલિ અર્પીને સ્તુતિ કરે છે–
(લૌકાંતિકદેવો તરીકે સોનગઢના બાલબ્રહ્મચારી
ભાઈઓ વગેરે હતા)
વંદો વંદો પરમ વીરાગી ત્યાગી જિનને રે.....
–નેમિનાથ પ્રભુજી તપોવનમાં સંચરે રે....
નેમિનાથ ભગવાન! વિવાહ સમયે વૈરાગ્ય ધારણ
કરીને આપશ્રી જગતને વીતરાગતાનો એક ભવ્ય
આદર્શ આપી રહ્યા છો.....આ સંસારના ભોગ ખાતર
આપનો અવતાર નથી પણ આત્માના મોક્ષ ખાતર
આપનો અવતાર છે. આ ભવ તન અને ભોગથી
વિરક્ત થઈને આત્માના ચિદાનંદ સ્વભાવમાં પુર્ણપણે
સમાઈ જવા માટે આપશ્રી જે વૈરાગ્યચિંતન કરી રહ્યા
છો તેને અમારી અત્યંત અનુમોદના છે. પ્રભો!
આપના રોમે રોમે વૈરાગ્યની છાયા છવાઈ ગઈ છે,
આપના પ્રદેશે પ્રદેશે વીતરાગભાવ ઉલ્લસી રહ્યો છે.
ધન્ય છે પ્રભો! આપની વૈરાગ્યભાવનાને ધન્ય
છે.........હે નાથ! આપ ભગવતી દિગંબર મુનિદશા
અંગીકાર કરીને આત્માના અતીન્દ્રિય આનંદમાં ઝુલતાં
ઝુલતાં અપ્રતિહતભાવે કેવળજ્ઞાન પામો અને અમારા
જેવા ભવ્ય જીવોને માટે મોક્ષના દરવાજા ખુલ્લાં
કરો..... આપના જેવું પવિત્ર વૈરાગ્યજીવન અમને પણ
પ્રાપ્ત થાવ......’
–એ પ્રમાણે લૌકાંતિક દેવોના વૈરાગ્યસંબોધન બાદ
નેમિનાથ પ્રભુજી દીક્ષા માટે વનમાં જવા તૈયાર થાય
છે. દેવો દીક્ષા કલ્યાણક ઊજવવા આવે છે ને પ્રભુજીને
પાલખીમાં બિરાજમાન કરીને સહસ્રામ્રવનમાં લઈ જાય
છે–એ દ્રશ્ય થયું હતું. દીક્ષા માટે ભગવાનની
વનયાત્રાનું દ્રશ્ય