જાણનારું જ્ઞાન તેમાં ન વળે એમ બને નહિ. જ્ઞાનસ્વભાવનો આશ્રય કરતાં
અનાદિના મિથ્યા શ્રદ્ધા–જ્ઞાનનો નાશ થઈને સમ્યક્ શ્રદ્ધા–જ્ઞાન પ્રગટયાં તે
અપૂર્વભાવ છે–ને તે મોક્ષનું કારણ છે.
જ્ઞાનપર્યાય એકાગ્ર થઈ તે પરમાર્થે આત્મા નથી કેમ કે તે આત્મા સાથે અભેદ થઈ નથી. જ્ઞાનપર્યાય આત્મા તરફ
વળીને જ્યાં એકાગ્ર થઈ ત્યાં દ્રવ્ય–પર્યાયનો ભેદ ન રહ્યો, તેથી અભેદપણે તે જ્ઞાનને આત્મા જ કહ્યો છે.
તેના કરતાં અનંતગણું છે–આમ જાણતાં જ્ઞાનમાં ધુ્રવદ્રવ્યનો અપાર મહિમા આવે છે અને જ્ઞાન તે તરફ વળી જાય
છે. સ્વભાવસામર્થ્યનો મહિમા આવતાં જ્ઞાન તેમાં એકાગ્ર થઈ જાય–તે જ ધર્મ છે. ચૈતન્યના ધુ્રવ સામર્થ્યના
મહિમાને જાણનારું જ્ઞાન તેમાં ન વળે–એમ બને નહિ.
એક સાથે છે. જ્ઞાનપર્યાય ધુ્રવસ્વભાવમાં વળતાં જ્ઞાનસ્વભાવ સાથે એકતાનો ઉત્પાદ થયો ને વિકાર સાથેની
એકતાનો વ્યય થયો, સામાન્ય જ્ઞાનસ્વભાવ તો ધુ્રવરૂપ છે. આ સામાન્ય જ્ઞાનસ્વભાવનો આશ્રય કરીને જ્ઞાન
ઊપજ્યું ત્યાં વિકાર સાથે એકત્વબુદ્ધિથી છૂટયું, એટલે અનાદિના મિથ્યાજ્ઞાનનો નાશ થઈને સમ્યગ્જ્ઞાન પ્રગટયું; આ
સમ્યગ્જ્ઞાન તે જ આત્મજ્ઞાન છે. તે અપૂર્વ ભાવ છે, તે ધર્મનો ભાવ છે. તે જ્ઞાન મોક્ષનું કારણ છે.
અંતરમાં વળેલી નિર્મળ પર્યાય વિદ્યમાન હોવાં છતાં તે પર્યાયના ભેદ ઉપર ધર્મીની દ્રષ્ટિ નથી માટે તે પર્યાયને
અભૂતાર્થ કહેવામાં આવી છે. અભેદ દ્રવ્ય ઉપર જ દ્રષ્ટિ હોવાથી તેને ભૂતાર્થ કહ્યું છે. આવા ભૂતાર્થ–સ્વભાવની દ્રષ્ટિ
તે અપૂર્વ સમ્યગ્દર્શન છે અને તે સ્વભાવને જાણનારું જ્ઞાન તે અપૂર્વ સમ્યગ્જ્ઞાન છે. આવા સમ્યગ્દર્શન અને
સમ્યગ્જ્ઞાન તે જ પ્રથમ ધર્મ છે. સમ્યગ્દ્રષ્ટિ ચકલાં વગેરેને આવા શબ્દોનું