છે. દિગંબર જૈનધર્મ એ કોઈ વાડો કે સંપ્રદાય નથી પણ યથાર્થ વસ્તુસ્થિતિ
છે. અનાદિથી સર્વજ્ઞ ભગવંતો તે જાણતા આવ્યા છે, તીર્થંકરો દિવ્યધ્વનિથી
કહેતા આવ્યા છે અને ગણધરો–સંતો તે ઝીલતા આવ્યા છે. જૈનદર્શન શું
ચીજ છે તે વાત ઘણા લોકોએ તો સાંભળી પણ નથી....સત્ય વાતનું શ્રવણ
પણ અત્યારે લોકોને બહુ દુર્લભ થઈ પડયું છે. અપૂર્વ કલ્યાણકારી સમ્ય–
ગ્દર્શન થવાની રીત શું છે–એટલે કે સાચા જૈન બનવાની રીત શું છે?–
અવલંબનથી શુદ્ધ આત્માનો અનુભવ થતો નથી, માટે જેને ધર્મ કરવો છે એવા જીવોને તે વ્યવહારનય આશ્રય કરવા
જેવો નથી, પણ ભૂતાર્થ સ્વભાવનો જ આશ્રય કરવા જેવો છે; તે ભૂતાર્થ સ્વભાવના આશ્રયે જ શુદ્ધ આત્માનો
અનુભવ અને સમ્યગ્દર્શન થાય છે.
અભેદ સ્વભાવના આશ્રયે જ થાય છે. રાગથી જરાક છૂટો પડીને, અંતર્મુખ થઈને જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવને પકડતાં
સમ્યગ્દર્શન થયું, ત્યાં શુભરાગને વ્યવહાર કહેવાય છે; પણ રાગ કરતાં કરતાં તે રાગના આશ્રયે સમ્યગ્દર્શન થાય–
એમ કદી પણ બનતું નથી. ‘ભૂતાર્થ સ્વભાવનું અવલંબન’ એ એક જ સમ્યગ્દર્શનની રીત છે.
પહેલો વ્યવહાર અને પછી નિશ્ચય એટલે કે વ્યવહાર કરતાં કરતાં નિશ્ચય મોક્ષમાર્ગ પ્રગટી જશે,–એમ માનવું તે તો
વ્યવહારમૂઢતા છે. દિગંબર સંપ્રદાયમાં રહીને પણ જે એમ માને છે કે વ્યવહાર કરતાં કરતાં તેનાથી નિશ્ચય પ્રગટી
જશે તો તે પણ વિપરીત માન્યતાની પુષ્ટિ કરનારો મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે, દિગંબરમતની તેને ખબર નથી. દિગંબરનું નામ
ધરાવીને પણ જે જીવ વ્યવહાર ઉપર જોર આપે છે–વ્યવહારના અવલંબનથી લાભ થવાનું માને છે–તે જીવ ખરેખર
દિગંબર સિદ્ધાંતને માનતો નથી પણ દિગંબરનો વિરોધી છે, દિગંબર નામ ધરાવીને પણ
ઃ ૬૦ઃ