કાળ બંધમાર્ગમાં વીત્યો, પરંતુ હવે તો તું મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિત થા! ‘અરેરે! અત્યાર સુધી મિથ્યાભાવો સેવ્યા તો હવે
મોક્ષમાર્ગ કેમ થઈ શકશે?’–એમ તું મુંઝાઈશ નહીં; કેમકે અનાદિથી પોતાની ઊંધી બુદ્ધિને લીધે મિથ્યાભાવોનું સેવન
કર્યું હોવા છતાંપણ, પોતાની સવળી બુદ્ધિના પ્રયત્નથી સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની આરાધના કરીને આત્માને
મોક્ષમાર્ગમાં સ્થાપી શકાય છે. માટે હે ભવ્ય! હવે તું તારા આત્માને નિશ્ચય રત્નત્રયરૂપ મોક્ષમાર્ગમાં અતિ દ્રંઢપણે
સ્થાપ.
પ્રથમ તો, રાગથી ધર્મ મનાવનારા કુદેવ–કુગુરુને માનતો ન હોય; જો કુદેવ–કુગુરુને માનતો હોય તો તે
મોક્ષમાર્ગનો ઉદ્યમી છે તે કોઈ પણ પરના કે રાગના અવલંબનથી મોક્ષમાર્ગ થવાનું માનતો નથી.
ઉત્સાહ જાગ્યો છે એવા જીવને આચાર્યભગવાન કહે છે કે હે ભવ્ય! નિશ્ચય સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર સ્વરૂપ એક જ
મોક્ષમાર્ગ છે, તેમાં જ તું તારા આત્માને નિશ્ચલપણે સ્થાપ. ‘મારાથી મોક્ષમાર્ગ નહિ થઈ શકે’–એવી શંકા શ્રોતાને
પણ પડતી નથી.
ચારિત્રરૂપ મોક્ષમાર્ગ છે તેમાં તું તારા આત્માને સ્થિર કર. ‘ચૈતન્યસ્વભાવ તે હું’ એમ ન સમજતાં, ‘રાગ–દ્વેષ તે
હું, શરીર તે હું’–એમ માનીને અજ્ઞાનભાવથી અત્યાર સુધી તો વિકારમાં જ નિરંતર એકાગ્ર થયો, પરંતુ તે આત્માનો
સ્વભાવ નથી એમ સમજીને હે ભવ્ય! હવે તું તેનાથી પાછો વળ.....પાછો વળ. અને નિર્વિકાર ચૈતન્યમૂર્તિ
સ્વભાવની સન્મુખ થઈને તેમાં સ્થિરતા કર.–આ જ તારા હિતનો પંથ છે.
ચૈતન્યસ્વભાવની મહત્તા કબૂલીને જ્ઞાન તે તરફ ન વળતાં, રાગ તે જ હું એમ માનીને રાગમાં જ જ્ઞાન
શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવ તે હું ને રાગ તે હું નહિ–એમ અંતરમાં ભેદજ્ઞાન કરીને, જ્ઞાન રાગથી છૂટું પડીને ચૈતન્ય
જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ મોક્ષમાર્ગ આવી જાય છે; હે જીવ! તું પ્રયત્ન વડે તારા આત્માને આવા મોક્ષમાર્ગમાં સ્થાપ,–એવો
અચલપણે સ્થાપ કે વચ્ચે કદી તૂટ પડયા વગર અલ્પકાળમાં મુક્તદશા પ્રગટી જાય.
શુદ્ધ આત્માનો આશ્રય લઈને જેણે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર પ્રગટ કર્યા તેણે પોતાના આત્માને બંધમાર્ગથી પાછો
વાળીને મોક્ષમાર્ગમાં સ્થાપ્યો છે. શુદ્ધ આત્માના આશ્રયે પ્રગટેલા નિશ્ચયરત્નત્રય તે જ નિયમરૂપ મોક્ષમાર્ગ છે,
એનાથી જુદો બીજો કોઈ મોક્ષમાર્ગ નથી. તેને બદલે
ઃ પ૦ઃ