Atmadharma magazine - Ank 124
(Year 11 - Vir Nirvana Samvat 2480, A.D. 1954)
(Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 7 of 21

background image
: ७० : आत्मधर्म–१२४ : महा : २०१० :
उतारी दीधुं छे. भूतार्थनो आश्रय कहो, शुद्धनय अनुसार बोध कहो, द्रव्यद्रष्टि कहो, ज्ञानने स्व तरफ वाळवानुं कहो,
आत्मसाक्षात्कार कहो के निर्विकल्प आत्मसंवेदन कहो–ते ज सम्यग्दर्शन छे.
सम्यग्दर्शननी रीत!
‘हे जीव! तुं ज्ञायक छो, तारा ज्ञानानंद आत्मामां अभेद द्रष्टि कर’ –आवुं श्रीगुरुए संभळाव्युं, ते
सांभळवानी अने समजवानी जिज्ञासा थतां मोहनी मंदता थई तेमज ज्ञाननुं लक्ष ते तरफ गयुं, परंतु ते पण हजी
सम्यग्दर्शननुं खरुं कारण नथी, केमके तेमां पण हजी परसन्मुख वलण छे. ते पर तरफनुं वलण छोडीने तेमज राग
उपरनुं लक्ष छोडीने, शुद्धनयथी अंतरमां ज्ञायकस्वभावनी सन्मुख थईने तेनो तन्मयपणे अनुभव करवो ते
सम्यग्दर्शन छे.
सम्यग्दर्शन शुं चीज छे?
जुओ भाई! आ आत्माना पोताना घरनी चीज छे, सम्यग्दर्शन ए कोई पारकी चीज नथी, ते क्यांय
बहारथी आवतुं नथी, पण आत्माना पोताना स्वभावनी चीज छे, ते अंतरना अवलोकनथी प्रगटे छे. तेने माटे
रुचिना अपूर्व उल्लासथी अंतरमां वारंवार मंथन करवुं जोईए. प्रभो! तारी प्रभुता एक समयमां अनंत गुणथी
परिपूर्ण पडी छे, तेमां अंतरमां वळ...अंर्तद्रष्टि करीने तारी प्रभुतानुं अवलोकन कर, ते अपूर्व सम्यग्दर्शन
छे....त्यां देव–गुरुनुं आलंबन नथी, त्यां राग काम करतो नथी, त्यां कोई निमित्तनो के व्यवहारनो आश्रय नथी,
त्यां तो एकला पोताना भूतार्थ स्वभावनुं ज अवलंबन छे–तेनो ज आश्रय छे–तेनो ज अनुभव छे. ‘भूतार्थद्रव्य
आश्रय करवा योग्य छे अने पर्याय आश्रय करनार छे’ एवा भेद पण ते अनुभवमां नथी, त्यां द्रव्य–पर्यायना
भेदनुं लक्ष छूटीने अभेद आत्माना आनंदनो ज अनुभव छे. –आत्मामां आवी अनुभवदशा प्रगटे त्यारथी धर्मनी
शरूआत थाय छे.
धर्मी आत्मानो पुरुषार्थ.
–एवो शुद्धात्मानो अनुभव कई रीते थाय? –के पोताना पुरुषार्थथी ज थाय छे. सम्यग्द्रष्टि पोताना
पुरुषार्थ द्वारा प्रगट करवामां आवेला सहज एक ज्ञायक–स्वभावपणे पोताने अनुभवे छे. ज्ञायकस्वभाव तो
अनादिनो हतो ज, पण तेनुं भान न हतुं, ज्यां अपूर्व पुरुषार्थ वडे तेनुं भान थयुं त्यां ते ज्ञायकस्वभाव प्रगट
थयो–एम कह्युं. जुओ, आ धर्मी आत्मानो पुरुषार्थ! निमित्त वगेरे परचीजने मेळववी के दूर करवी तेमां तो
आत्मानो पुरुषार्थ छे ज नहि, अने अंदरमां शुभ–अशुभ लागणी थाय तेमां पण आत्मानो सम्यक् पुरुषार्थ नथी;
शुद्धनयरूपे परिणमीने पोताना भूतार्थ स्वभावने जाणवो ने ते ज्ञायक स्वभावनो प्रगट अनुभव करवो तेमां ज
आत्मानो सम्यक्पुरुषार्थ छे. –आवो पुरुषार्थ पूर्वे अनंतकाळमां कदी एक सेकंड पण जीवे कर्यो नथी. व्यवहारना
आश्रये मंदकषायनो पुरुषार्थ जीवे अनंतवार कर्यो तेने अहीं ‘पोतानो पुरुषार्थ’ कहेता नथी, ज्ञानने अंर्तस्वभाव
तरफ वाळीने पोताना परमार्थ शुद्ध स्वभावनो अनुभव करे ते ज ‘पोतानो पुरुषार्थ’ छे, आवा पुरुषार्थनुं नाम
धर्म छे. धर्मीनो पुरुषार्थ अंतरमां समाय छे, बहारमां नथी जतो. अनादिथी भगवान आत्मा अप्रसिद्ध हतो ते
हवे पोताना अंतरना पुरुषार्थथी धर्मीने प्रसिद्ध थयो एटले के प्रगट अनुभवमां आव्यो.
सम्यग्द्रष्टि–हंस
अहा! जुओ आ ‘आत्मख्याति! ’ जुओ, आ भगवान आत्मानी प्रसिद्धिनी रीत! ...आ महा
कल्याणकारी सम्यग्दर्शननो उपाय! आ उपायथी शुद्ध चैतन्यस्वभावनी प्रतीति अने अनुभव करे ते हंस छे. जेम
हंस पोतानी चांचना बळथी दूध अने पाणीने जुदा करी नांखे छे, तेम सम्यग्द्रष्टि जीव पोतानी शुद्धनयरूपी
चांचना बळथी कर्मने अने आत्माने भिन्न भिन्न जाणीने शुद्धआत्माने अनुभवे छे तेथी ते ‘हंस’ छे, अने ते शुद्ध
आत्मामां एकदम लीन थईने चैतन्यस्वरूपना अतीन्द्रिय आनंदमां झूलनारा वीतरागी मुनिवरो ते ‘परमहंस’ छे.
अंतर्मुखद्रष्टि करीने ज्यां शुद्ध चिदानंद स्वभावनुं अवलंबन लीधुं त्यां तेना आश्रये सम्यग्दर्शननो उत्पाद थयो
अने मिथ्यात्वनो व्यय थयो; तथा निमित्तनी, रागनी ने भेदनी रुचि छूटी गई, व्यवहारना आश्रयनी बुद्धि टळी
गई. व्यवहारना आश्रये ज सम्यग्दर्शन थतुं नथी, भूतार्थस्वभावना आश्रये ज सम्यग्दर्शन थाय छे. समकितीनी
द्रष्टिमांथी भूतार्थ स्वभावनुं अवलंबन एक समय पण छूटतुं नथी. जो एक समय पण द्रष्टिमांथी भूतार्थ
स्वभावनुं अवलंबन छूटीने व्यवहारनी रुचि थाय