વાંકથી સંસાર હોય તો જડકર્મને ઉપદેશ દેવો જોઈએ કે હે જડકર્મ! તું હવે ખસી જા. પરંતુ કદી કોઈ શાસ્ત્રમાં
જડને તો ઉપદેશ કર્યો નથી, ઉપદેશ તો જીવને માટે જ કર્યો છે. કેમકે પોતાના દોષથી જ જીવ રખડયો છે ને
પોતાના દોષ ટાળીને તે મુક્તિનો ઉપાય કરે છે. માટે હે જીવ! તું તારા આત્માને કર્મથી જુદો દેખ. કર્મ મને
રખડાવે છે એમ જે માને છે તેણે હજી પોતાના આત્માને કર્મથી ભિન્ન દેખ્યો નથી, તેથી તેઓ મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે.
અહીં તો કહે છે કે વ્યવહારના અવલંબનથી જે લાભ માને છે તેણે પણ કર્મથી ભિન્ન શુદ્ધઆત્માને દેખ્યો નથી, તે
પણ મિથ્યાદ્રષ્ટિ જ છે. કર્મથી ભિન્ન ભૂતાર્થ આત્મસ્વભાવને દેખનારાઓએ વ્યવહારનય અનુસરવા યોગ્ય
નથી; ભૂતાર્થસ્વભાવને અનુસરનારાઓ જ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ છે, માટે શુદ્ધનયના વિષયભૂત એવો ભૂતાર્થસ્વભાવ જ
આશ્રય કરવા યોગ્ય છે; ભૂતાર્થ સ્વભાવ તે હું–એવી અંર્ત–દ્રષ્ટિથી આત્માને દેખવો તે સમ્યક્દર્શન છે. ‘ભૂતાર્થ
સ્વભાવનું અવલંબન’ તે એક જ પ્રકારે ધર્મ છે, તેમાં જ સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ મોક્ષમાર્ગ સમાઈ જાય છે.
પછી વ્યવહારથી તેને ગમે તે પ્રકારે સમજાવે, પણ મૂળ વસ્તુ તો આ છે. ગુણસ્થાન વગેરેના અનેક પ્રકારો છે
તથા તેના નિમિત્તો પણ ભિન્ન ભિન્ન અનેક પ્રકારના છે, પર્યાયમાં તે બધું સત્ છે, પરંતુ તે બધો
વ્યવહારનયનો વિષય છે, તેના અવલંબનથી સમ્યગ્દર્શનાદિ થતા નથી. પરમાર્થનયના ધ્યેયરૂપ ભૂતાર્થસ્વભાવ
એક જ પ્રકારનો છે. તેથી શુદ્ધસ્વભાવની દ્રષ્ટિમાં ભેદ નથી, તે સ્વભાવના અવલંબને જ સમ્યગ્દર્શનાદિ થાય છે,
ને ભવભ્રમણ ટળે છે.
શિષ્યના પ્રશ્નનો ઉત્તર આપ્યો. આ સમજીને, જ્ઞાનને અંતરના ભૂતાર્થસ્વભાવ તરફ વાળીને અનુભવ કરતાં.
શુદ્ધઆત્માના આનંદનો અપૂર્વ અનુભવ અને સમ્યગ્દર્શન થાય છે, તેનું નામ ધર્મ છે.
ભાઈઓને ઘણો ઉત્સાહ હતો, અને જોરાવરનગરમાં જિનમંદિર
બંધાવવા માટેની ઉલ્લાસભરી જાહેરાત પૂ. ગુરુદેવની મંગલ છાયામાં
કરી હતી; તે માટે નીચે મુજબ રકમો જાહેર કરી હતી.–
ભાઈઓ–ખાસ કરીને અમુલખભાઈ વગેરેને અભિનંદન ઘટે છે. પરમ
પૂજ્ય ગુરુદેવ પગલે પગલે જૈનધર્મની મહાન પ્રભાવના કરતા જાય
છે, અને અમૃતમય ઉપદેશધારા વડે અનેક ભક્તજનો ઉપર ઉપકાર
કરતા જાય છે.