ગઈ છે. અંતરથી ઝંખના જાગવી જોઈએ કે અરેરે! અનંત અનંત કાળથી
મારો આત્મા આ જન્મ–મરણના ફેરામાં રખડી રહ્યો છે, તો હવે તેનો આરો
કેમ આવે? જેને આવી જિજ્ઞાસા જાગે તે ધર્મનો ઉપાય શોધે.
આત્મા! અનંતકાળમાં એક સેકંડ પણ તેં પરથી જુદા આત્માનું ભાન કર્યું નથી. મારો આત્મા
જ્ઞાનસ્વરૂપ છે, તે શરીરાદિ જડની ક્રિયાનો કરનાર નથી, એવું ભાન કદી કર્યું નથી, અને હું
જડની ક્રિયાનો કર્તા, જડની ક્રિયા મારી એમ અજ્ઞાની અનાદિથી માને છે પણ જીવની ઈચ્છા
પ્રમાણે દેહાદિની ક્રિયા થતી નથી, ઈચ્છા ન હોવા છતાં રોગ થાય છે, રોગ થાય તેને મટાડવાની
ઈચ્છા કરે છતાં રોગ મટતો નથી. ભગવાન! એકવાર નક્કી તો કર કે જડની ક્રિયા તારી નથી,
તું તો જ્ઞાન છે. અરે! અંદર પુણ્ય–પાપનાં ભાવ થાય તે પણ તારું ખરું સ્વરૂપ નથી. દયા–પૂજા–
ભક્તિ વગેરેનો ભાવ થાય તે પુણ્યભાવ છે, ને હિંસા જુઠ્ઠુ વગેરેના ભાવ થાય તે પાપભાવ છે,
એ પુણ્ય ને પાપ બંને વિકારભાવો છે, તેનાથી તારું જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ જુદું છે એ વાત કદી
સાંભળવામાં આવી નથી, ક્યારેક સાંભળવા મળી ત્યારે અંદરથી નકાર કર્યો એટલે
વાસ્તવિકપણે કદી સાંભળ્યું નથી. એકવાર પણ સત્સમાગમે શ્રવણ–મનન કરીને, પરથી ને
વિકારથી ભિન્ન ચૈતન્યસ્વરૂપને ઓળખે ને પ્રતીત કરે તો ધર્મની શરૂઆત થાય. આ અપૂર્વ
વસ્તુ છે. અનંત–અનંત ભવો કર્યા છતાં ક્યાંય આરો ન આવ્યો, તો કાંઈક અપૂર્વ સમજણ
બાકી રહી ગઈ છે. અંતરથી ઝંખના જાગવી જોઈએ કે અરેરે! અનાદિ કાળથી મારો આત્મા આ
જન્મ–મરણના ફેરામાં રખડી રહ્યો છે તો હવે તેનો આરો કેમ આવે? આવા પરાધીન
અવતારથી છૂટીને આત્માની શાંતિ કેમ થાય? આવી જિજ્ઞાસા જાગે તો ધર્મનો ઉપાય શોધે.
ભાઈ! બહારમાં તારા સુખનું સાધન નથી, અંતરના ચિદાનંદસ્વભાવમાં તારું સુખ છે. જે સિદ્ધ
પરમાત્મા થયા તે બધાય પોતાના આત્મામાંથી જ સિદ્ધપણું પ્રગટ કરીને થયા છે; આત્મામાં
પૂર્ણાનંદની તાકાત ભરી છે તેમાંથી જ તે પ્રગટે છે. આવા પૂર્ણાનંદસ્વભાવને લક્ષમાં લઈને તેની
પ્રતીતિ કરવી તે પ્રથમ ધર્મ છે. એક સેકંડ પણ આવો ધર્મ કરે તો તેને જન્મ મરણનો આરો
આવી જાય. આવી પ્રતીતિ કર્યા વગર બીજું ગમે તેટલું કરે તોપણ જન્મમરણનો આરો ન
આવે. ભાઈ! ચૈતન્યના પંથ ચૈતન્યમાં છે, અંતરનો રાહ બહારના ઉપાયથી પ્રગટે તેવો નથી.
બાપુ! આ અંતરની વાત છે, અપૂર્વ સમ્યગ્દર્શન અને આત્મશાંતિની વાત અનંતકાળમાં
પ્રીતિપૂર્વક સાંભળી પણ નથી. અંતરમાં રુચિ કરીને સાંભળે તો આઠ વર્ષની કુમારિકા પણ
સમજી શકે તેવું છે. અરે! આ દેહ અમે નહિ, આ સંયોગના ઠાઠ અમારા