છે, તારા આત્મામાં પણ તેવી તાકાત ભરી છે. તેમાંજ તારી શોભા અને મોટપ છે. જ્યાં
અંતરમાં આવા આત્મસ્વભાવનું ભાન થયું ત્યાં ધર્મીની દ્રષ્ટિ ને રુચિ પલટી જાય છે. જેમ
કુંવારી કન્યા બાપના ઘરને અને તેની મૂડીને પોતાનાં કહેતી હોય, તેના બાપ પાસે કરોડની
મૂડી હોય તો તે પણ કહે કે અમે કરોડપતિ છીએ. પણ જ્યાં તેનું સગપણ કર્યું ત્યાં તેની
દ્રષ્ટિ પલટી જાય છે કે આ બાપના ઘરની મિલ્કત મારી નહિ પણ જ્યાં સગપણ કર્યું તે
ઘરની મૂડી મારી. હજી બાપના ઘરે રહે છે પણ તે ઘરની મૂડીને પોતાની માનતી નથી.
જુઓ, સગપણ કર્યું ત્યાં એક ક્ષણમાં દ્રષ્ટિ પલટી ગઈ. તેમ અજ્ઞાની જીવ અનાદિથી
પોતાના ચૈતન્ય–સ્વભાવની મૂડીને ચૂકીને રાગને અને સંયોગને પોતાની મૂડી માનતો હતો,
પણ જ્યાં સત્સમાગમે શ્રવણ કરતાં અંતરના ચિદાનંદસ્વભાવ સાથે સગાઈ કરી ત્યાં એક
ક્ષણમાં તેની દ્રષ્ટિ પલટી જાય છે કે હું તો ચૈતન્ય છું, મારા જ્ઞાન–આનંદની મિલ્કત મારામાં
જ છે; પરમાં મારું સુખ નહિ ને પરથી મારી શોભા નહિ, મારું સુખ ને મારી શોભા તો
મારા આત્મામાં જ છે. હજી બહારમાં સંયોગો તેમજ રાગ વર્તતા હોવા છતાં ધર્મીને તેમાંથી
સ્વામીપણું છૂટી ગયું છે, પોતાના ચિદાનંદ સ્વભાવ સિવાય રાગનો કે સંયોગનો સ્વામી
ધર્મી થતો નથી. કુળ–કુટુંબ વગેરે સંયોગથી કાંઈ શોભા મનાવે તો ધર્મી કહે છે કે શરીરનાં
કુળ કે કુટુંબ તે અમારાં નથી ને તેનાથી અમારી શોભા નથી. અમે તો કેવળી ભગવાનના
કુટુંબી છીએ ને સિદ્ધ ભગવાનના કુળના છીએ, જેવો ભગવાનનો આત્મા છે તેવો જ
અમારો આત્મા છે. ભગવાનની ને અમારી એક જ જાત છે. અમે પણ અમારા
સ્વભાવમાંથી અમારું સિદ્ધપણું પ્રગટ કરવાના છીએ. આત્માના સ્વભાવની આવી દ્રષ્ટિ
પ્રગટ કરવી તે ધર્મની શરૂઆત છે.
પરચૂરણ રકમો તો કબૂલે ને મૂળ મોટી રકમ આવે તે ઊડાડે, તો તે દેણામાંથી છૂટે નહિ;
તેમ આ આત્મસ્વભાવની સમજણ કરવી તે મૂળ વાત છે, કોઈ જીવ દયા–દાન વગેરે
શુભરાગની વાત તો કરે પણ જો આત્મસ્વભાવની સાચી સમજણ ન કરે તો તે જન્મ–
મરણના ફેરામાંથી છૂટે નહિ. પુણ્યથી ને સંયોગથી લાભ થાય એવી વાત તો જીવને
અનાદિથી બેઠી છે, પણ ચૈતન્યતત્ત્વ પુણ્યથી ને સંયોગથી પાર છે એવી સાચી સમજણ તેણે
પૂર્વે કદી કરી નથી. તેથી તેનું ભવભ્રમણ અટક્યું નહિ. અરેરે આત્મા! અનાદિકાળથી
ચોરાસીના અવતારમાં પરિભ્રમણ કરતાં તારા જન્મ–મરણનો હજી આરો ન આવ્યો, તો
હવે આવા અવસર પામીને વિચાર તો કર કે આત્માનું પરિભ્રમણ કેમ મટે? ને આત્માની
મુક્તિ કેમ થાય? આ દેહ તો રાખમાં મળી જશે. જો સત્સમાગમે અંતરના ચૈતન્યરત્નને ન
જાણ્યું તો ચાર ગતિમાં રખડવાનો ક્યાંય આરો નથી. માટે આ વાત સમજીને આત્માનું
હિત કરી લેવા જેવું છે.