Atmadharma magazine - Ank 134-135
(Year 12 - Vir Nirvana Samvat 2481, A.D. 1955)
(Devanagari transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 36 of 45

background image
: मागसर–पोष : २४८१ : आत्मधर्म : ९७ :
स्वभावनो निर्णय करीने जीव तरफथी न लेतां अजीवनी द्रष्टि तरफथी ल्ये छे ते ऊंधी द्रष्टि छे–तेने अज्ञाननी
गहनता छे. क्रमबद्धना निर्णयनुं फळ तो स्व तरफ वळवानुं आवे छे, स्वभाव तरफ वळीने ज्ञायक थयो तेने
मिथ्यात्व होतुं नथी ने मिथ्यात्वकर्मनुं निमित्तकर्तापणुं पण तेने रहेतुं नथी; अजीवमां दर्शनमोह थवानो क्रम तेने
माटे होतो ज नथी. आ रीते कर्म साथेनो निमित्तनैमित्तिकसंबंध पण तेने छूटी गयो छे.
आत्मा निश्चयथी अजीवनो कर्ता नथी, एटले कोई एम कहे के––“पुद्गलना मिथ्यात्वनो निश्चयथी
अकर्ता, पण तेमां मिथ्यात्वकर्म बंधाय त्यारे जीव मिथ्यात्व करीने तेनो निमित्तकर्ता थाय एटले के व्यवहारे
तेनो कर्ता छे. ––आ रीते निश्चयथी अकर्ता ने व्यवहारथी कर्ता–एम होय तो? ”
––तो ए पण मिथ्याद्रष्टिनी ज वात छे. ज्ञायकस्वभावनी द्रष्टिमां कर्मनुं निमित्तकर्तापणुं आवतुं ज नथी.
मिथ्यात्वादि कर्मोनुं व्यवहारकर्तापणुं मिथ्याद्रष्टिने ज लागु पडे छे, ज्ञानीने ते कोई रीते लागु पडतुं नथी. अहीं
ज्ञायकस्वभावनी द्रष्टि करीने पोते ज्ञायकभावे (–सम्यग्दर्शन आदि रूपे) परिणम्यो, त्यां नक्की थई गयुं के मारी
पर्यायमां मिथ्यात्व थवानी लायकात नथी, अने मारा निमित्ते पुद्गलमां मिथ्यात्वकर्म थाय–एम पण बने ज
नहि–एवो पण निर्णय थई गयो. अहो! अंतरमां ज्ञायकस्वभावनो निर्णय करीने क्रमबद्धपर्यायनो ज्ञाता थयो,
अंतरमां वळीने ज्ञायक थयो... अकर्ता थयो, ते हवे बंधननो कर्ता थाय ए केम बने? ? न ज बने. ज्ञायकभाव
बंधननो कर्ता थाय ज नहि. ते तो निज–रसथी––ज्ञायकभावथी शुद्धपणे ज परिणमे छे, ––बंधनना अकर्तापणे
ज परिणमे छे. आ रीते ज्ञायकने बंधन थतुं ज नथी. आवुं अबंधपणुं ते क्रमबद्धपर्यायना निर्णयनुं फळ छे.
अबंधपणुं कहो के मोक्षमार्ग कहो, के धर्म कहो, तेनी आ रीत छे.
[९प] स्वछंदी जीव आ वातना श्रवणने पण पात्र नथी.
जीव ज्ञायकस्वभाव छे; ते ज्ञायकनी क्रमबद्धपर्यायमां विकारना कर्तापणानी वात न आवे. केमके ज्ञाताना
परिणमनमां वळी विकार क्यांथी आव्यो? भाई! तारा ज्ञायकपणानो निर्णय करीने तुं पहेलांं ज्ञाता था, तो
तने क्रमबद्धपर्यायनी खबर पडशे. ज्ञाताना क्रममां राग आवतो ज नथी, राग ज्ञेयपणे भले हो. खरेखर तो
रागने ज्ञेय करवानी पण मुख्यता नथी, अंतरमां ज्ञायकस्वभावने ज ज्ञेय करीने तेमां अभेद थाय–तेनी ज
मुख्यता छे. ज्ञायकस्वभावने ज्ञेय बनाव्या वगर, रागनुं यथार्थ ज्ञान थाय नहि.
क्रमबद्धपर्यायनुं नाम लईने रागादिनो भय न राखे, ने स्वछंदपणे विषय–कषायोमां वर्ते एवा
मिथ्याद्रष्टि जीवोनी अहीं वात ज नथी, ते तो आ वातना श्रवणने पण पात्र नथी. क्रमबद्धनी ओथ लईने
स्वछंदपणे वर्ते तेने तो, न रह्यो पापनो भय, के न रह्यो सत्यना श्रवणनो पण प्रेम; एटले सत्यना श्रवणनी
पण तेने तो लायकात न रही. ज्यां सत्यना श्रवणनी पण लायकात न होय त्यां ज्ञानना परिणमननी तो
लायकात क्यांथी होय? जे स्वछंद छोडावीने मोक्षमार्गमां लई जनारी वात छे तेनी ज ओथे जे धीठाईथी
स्वछंदने पोषे छे तेने आत्मानी दरकार नथी, भवभ्रमणनो भय नथी.
[९६] सम्यग्दर्शन क्यारे थाय? ––के पुरुषार्थ करे त्यारे!
केटलाक अज्ञानीओ आ वात समज्या वगर एम कहे छे के अमारे तो क्रमबद्धपर्यायमां सम्यग्दर्शनादि
निर्मळ पर्याय थवानी हशे त्यारे थई जशे. ––पण तेनी वात ऊंधी छे, ते एकला परनी सामे जोईने
क्रमबद्धपर्यायनी वात करे छे, ते यथार्थ नथी. भाई रे! तुं तारा ज्ञायकस्वभाव तरफनो पुरुषार्थ करीश त्यारे ज
तारी निर्मळ पर्याय थशे. क्रमबद्धपर्यायनी समजणनुं फळ तो ज्ञायकस्वभाव तरफ वळवुं ते छे. ज्ञायकस्वभाव
तरफ वळ्‌यो छे तेने तो सम्यग्दर्शनादि निर्मळ पर्यायनो क्रम थई ज गयो छे अने ज्ञायकस्वभाव तरफ जेनुं वलण
नथी ते खरेखर क्रमबद्धपर्यायने जाणतो ज नथी. अंतरमां वळीने ज्ञायकस्वभाव उपर जोर देतां, भगवाने
क्रमबद्धपर्यायमां जे निर्मळ पर्याय थवानी जोई छे ते ज पर्याय आवीने ऊभी रहे छे. कोईपण जीवने
ज्ञायकस्वभाव तरफना पुरुषार्थ वगर निर्मळ पर्याय थाय–एम तो भगवाने जोयुं नथी.
‘बधी पर्यायो क्रमबद्ध छे माटे जेवो क्रम हशे तेवी पर्याय थया करशे, हवे आपणे कांई पुरुषार्थ न करवो’–