તેથી હેય છે.
તેનાથી વિરુદ્ધ વિકાર;
તેને રાગની રુચિ નથી, ને જેને રાગની રુચિ છે તેને જૈનશાસનની રુચિ નથી. જૈનશાસન રાગથી
ધર્મ મનાવતું નથી. મંદ રાગ વડે પરમાર્થધર્મ પમાશે–એ મિથ્યાદ્રષ્ટિની માન્યતા છે. શ્વેતાંબર મત
પણ મિથ્યાદ્રષ્ટિને રાગથી (–દાન, દયાથી) ધર્મ થવાનું મનાવે છે,–તે ખરેખર જૈનશાસન નથી.
સ્વભાવ નથી, આત્માનો શુદ્ધ ચિદાનંદ સ્વભાવ તો રાગથી પણ પાર છે. આવા શુદ્ધ
આત્મસ્વભાવની સમીપતા–થતાં સ્વભાવની નિઃશંક દ્રઢતા થતાં, રાગમાંથી અને પરમાંથી અહંકાર–
મમકાર છૂટી જાય તેનું નામ નિર્માનતા છે; ને એવો નિર્માન જીવ રત્નત્રયરૂપ બોધિને પામે છે.
સાધારણ લૌકિક નિર્માનતાની આ વાત નથી; જ્ઞાનસ્વભાવના ભાન વિના સભામાં છેલ્લે બેસે કે
કોઈકના પગ પાસે બેસે ને બધાયનો વિનય સાચવીને વર્તે અને માને કે હવે આવા વિનયથી મારું
કલ્યાણ થઈ જશે! તો તે કાંઈ નિર્માનતા નથી, તે તો અવિવેક અને મૂઢતા છે. અહીં તો કહે છે કે
જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપ આત્મામાં ‘
પરમાં સાવધાની તે મિથ્યાત્વ હતું, તે પણ જીવમાં એક અવસ્થા હતી; હવે જૈનશાસનનો ઉપદેશ
પામીને સ્વભાવની સાવધાની વડે તે ઊંધી શ્રદ્ધાનો નાશ કરીને સમ્યક્ શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–રમણતા
પ્રગટ કર્યા; આવા સમ્યક્ શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–રમણતારૂપ મોક્ષમાર્ગ જૈનશાસનમાં જ થાય છે, એવું
જૈનશાસનનું માહાત્મ્ય છે.
છે તેને પરદ્રવ્યમાં ઇષ્ટ–અનીષ્ટપણું કરવાનો સ્વભાવ નથી. આવા સ્વભાવની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–
રમણતાથી જ ખરી સમતા થાય છે. પરદ્રવ્યો જ્ઞેયોમાં પણ આ ઇષ્ટ ને આ અનીષ્ટ એવો સ્વભાવ
નથી; પરમાં કયાંય ઇષ્ટ–અનીષ્ટ કરવાનો જ્ઞાનનો કે જ્ઞેયનો સ્વભાવ નથી; પરમાં ઇષ્ટ–
અનીષ્ટપણાની કલ્પના તો અદ્ધરથી કરે છે. ‘હું તો જ્ઞાનસ્વભાવ જ છું’–એ વાત જો બરાબર
સમજે તો જ્ઞાતાદ્રષ્ટા થઈને સમચિત–વીતરાગચિત્ત થઈ જાય! અહો! આ તો કુંદકુંદાચાર્ય
ભગવાનની અલૌકિક