Atmadharma magazine - Ank 148
(Year 13 - Vir Nirvana Samvat 2482, A.D. 1956).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 6 of 21

background image
: મહા : ૨૦૧૨ : આત્મધર્મ : ૫૯ :
આત્મામાં જ્ઞાન ને આનંદની પરિપૂર્ણ શક્તિ ત્રિકાળ પડી છે, અંતર્મુખ થઈને તે શક્તિની શ્રદ્ધા અને એકાગ્રતા
કરતાં તેમાંથી જ કેવળજ્ઞાન અને પૂર્ણાનંદ પ્રગટ થાય છે. માટે અંર્તસ્વભાવની શ્રદ્ધા કરવી તે જ આત્મહિતનો
મૂળ પાયો છે. જડ લક્ષ્મી અને શરીર વગેરે પરવસ્તુ છે, તેનાથી આત્માના હિતનો ઉપાય થતો નથી, અને
રાગભાવ થાય તે પણ આત્માના હિતનો ઉપાય થતો નથી. આ મનુષ્યપણામાં અવતરીને કરવા જેવું કાર્ય કહો કે
જીવનનું ધ્યેય કહો–તે આ છે કે, પોતાના વાસ્તવિક સ્વરૂપની ઓળખાણ કરવી ને પછી તેમાં એકાગ્રતા કરવી.
ચૈતન્યના ભાન વગર દયાદિના શુભભાવો પણ જીવે પૂર્વે અનંતવાર કર્યા છે, તે કાંઈ જીવનનું ધ્યેય નથી; પણ
સર્વ પ્રકારના રાગથી પાર ચિદાનંદસ્વભાવ છે તેની સમજણ કરવી તે અપૂર્વ છે. અજ્ઞાનીને બહારનું ને રાગનું
કરવાનું ભાસે છે પણ અંતરમાં ચૈતન્યસ્વભાવની અપૂર્વ સમજણ કરવી–તેમાં કાંઈ કરવાનું તેને ભાસતું નથી ને
તેનો તેને મહિમા પણ આવતો નથી; તેથી તે આત્માની સમજણનો ઉપાય કરતો નથી. ને બહારમાં પરના
અભિમાનમાં જ રોકાય છે. અજ્ઞાની જીવ એમ માને છે કે દયા વગેરે પુણ્ય ભાવથી હું પર જીવને બચાવી દઉં
અને પાપભાવથી હું પરને હેરાન કરી દઉં. પણ પર જીવને બચાવવો કે મારવો તે તેના અધિકારની વાત છે જ
નહિ. અરે ભાઈ! આ શરીરમાં ય તારી ઈચ્છા કામ આવતી નથી, તો પરનું તું શું કર? તારી ઈચ્છા ન હોવા
છતાં તારા શરીરમાં પક્ષઘાત થઈ જાય છે ને અંગ ખોટું પડી જાય છે. તારા શરીરનું ય તું નથી કરી શકતો, તો
પછી બીજા જીવોને હું સુખી–દુઃખી કરી દઉં–એ માન્યતા તો મોટી ભ્રમણા છે. હજી તો પરનું કરવામાં જ જેની
બુદ્ધિ અટકી છે તે પોતાના આત્માનું હિત ક્યારે કરશે? આ મનુષ્યપણું પામીને જેને પોતાનું હિત કરવું હોય–
કલ્યાણ કરવું હોય તેણે, બીજાનું કાંઈ પણ હું કરું–એ બુદ્ધિ છોડી દેવી અને પોતે પોતાના આત્મસ્વરૂપની સાચી
સમજણ કરવાનો ઉદ્યમ કરવો. આ સિવાય બીજો હિતનો ઉપાય નથી, અને બીજુ કાંઈ જીવનનું ખરું ધ્યેય નથી.
(આ પ્રવચનો બીજો ભાગ આવતા અંકે વાંચો.)
સમ્યક્ત્વના મહિમાસૂચક
પ્રશ્નોત્તર
(૧) પ્રશ્ન:– શ્રાવકોએ શું કરવું?
ઉત્તર:– હે શ્રાવક! સંસારના દુઃખોનો ક્ષય કરવા માટે પરમ શુદ્ધ
સમ્યક્ત્વને ધારણ કરીને, અને તેને મેરુપર્વત સમાન નિષ્કંપ
રાખીને, તેને જ ધ્યાનમાં ધ્યાવ્યા કરો.
(–મોક્ષપાહુડ ગા. ૮૬)
(૨) પ્રશ્ન:– સિદ્ધિ શેનાથી થાય?
ઉત્તર:– સમ્યક્ત્વથી જ સિદ્ધિ થાય છે. –અધિક શું કહેવું! ભૂતકાળમાં જે
મહાત્મા સિદ્ધ થયા છે અને ભવિષ્યકાળમાં સિદ્ધ થશે તે બધું આ
સમ્યક્ત્વનું જ માહાત્મ્ય એમ જાણો.
(–મોક્ષપાહુડ ૮૮)