શુદ્ધસ્વભાવમાં અભેદ થએલા પરિણામ તે ચારિત્ર છે. રાગ તે ખરેખર
અનન્યપરિણામ નથી પણ સ્વભાવથી અન્ય છે, માટે તે ખરેખર ચારિત્ર કે
મોક્ષમાર્ગ નથી.
અનુભવ થવો તે સમ્યગ્દર્શન છે, પછી એવા આત્માના અનુભવમાં લીનતા થાય તે સમ્યક્
ચારિત્ર છે, ને પછી પૂર્ણ જ્ઞાન–આનંદ પ્રગટે તેનું નામ મોક્ષ છે. મોક્ષ કોઈ જુદી ચીજ નથી પણ
આત્માની પૂર્ણ આનંદમય શુદ્ધ દશા તે જ મોક્ષ છે.
ચારિત્રરૂપ પરિણામ તે જ ધર્માત્માનું કાર્ય છે, એ સિવાય વિકાર કે બહારનું કાર્ય તે ખરેખર
ધર્મીનું નથી. જેવા સિદ્ધ પરમાત્મા શુદ્ધ જ્ઞાનાનંદે પરિપૂર્ણ છે, તેવો જ મારા આત્માનો સ્વભાવ
છે, ને બધાય જીવો પણ સ્વભાવથી તેવા જ છે. અવસ્થામાં સંસારી જીવોને અશુદ્ધતા છે તે તેના
મૂળ સ્વભાવમાં નથી, ઉપરનો ક્ષણિક ઉપાધિભાવ છે, અંતરના શુદ્ધસ્વભાવના અનુભવથી તે
અશુદ્ધતા ટળી જાય છે. ધર્મી પોતાના આત્માને એવો શુદ્ધ અનુભવે છે, ને સર્વે જીવોને પણ
સ્વભાવથી આપ–સમાન શુદ્ધ જાણે છે, એકલી પર્યાયની અશુદ્ધતા પૂરતા જ નથી માનતા, એટલે
પર્યાયબુદ્ધિના રાગદ્વેષ ધર્માત્માને થતા નથી. “સર્વ જીવ છે સિદ્ધ સમ”–કઈ રીતે? કે
શુદ્ધસ્વભાવની દ્રષ્ટિએ; જેણે પોતાના આત્માને અંતરમાં સ્વસંવેદન–પ્રત્યક્ષથી શુદ્ધ–સિદ્ધ સમાન
અનુભવ્યો છે તે જ સર્વ જીવોને સિદ્ધ સમાન ઓળખે છે. અજ્ઞાનીને પોતાના