જેના અંતરમાં રાગની જરાક પણ મીઠાસ પડી છે તે જીવ વીતરાગી જૈનધર્મનો
એવી તાકાત નથી કે ભવનો નાશ કરાવે......કે નિઃશંકતા આપે.
ભક્તિ–બહુમાનનો શુભભાવ પણ નથી ને એકલા પાપભાવમાં જ ડુબેલા છે, તેની તો અહીં વાત જ નથી, કેમ કે તેને
તો આત્માના હિતની દરકાર જ નથી ને તે તો આવો ઉપદેશ સાંભળવા પણ નવરો થતો નથી. અહીં તો જેને
આત્માનું હિત કરવાની કંઈક ભાવના જાગી છે, વીતરાગી દેવ–ગુરુ–ધર્મ તરફ ભક્તિબહુમાનપૂર્વક વલણ થયું છે,
તેને ધર્મનું વાસ્તવિકસ્વરૂપ સમજાવે છે. સમજીને પોતાનું હિત કરવા માંગે છે તેને સમજાવે છે.
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ જે શુદ્ધભાવ છે તે જ ધર્મ છે–તે જ મોક્ષનો સાધક છે; ને જે રાગ છે તે તો બાધક ભાવ
છે–દોષ છે. ધર્મી પોતે તેને ધર્મ તરીકે માનતા નથી. રાગને જે ધર્મ માને છે તેને તો શ્રદ્ધા–જ્ઞાન પણ ખોટાં છે એટલે
તેને તો એકાન્તઅધર્મ છે, ધર્મ શું છે તેની તેને ખબર જ નથી. જ્યાં સમ્યગ્દ્રષ્ટિના શુભરાગને પણ પુણ્યબંધનું કારણ
કહ્યું છે તો મિથ્યાદ્રષ્ટિની શી વાત!! સમ્યગ્દ્રષ્ટિને પણ શુભરાગ તે ધર્મનું કારણ નથી તો મિથ્યાદ્રષ્ટિને શુભરાગ તે
ધર્મનું સાધન કેમ થાય? દયા–દાન વગેરેના શુભપરિણામથી મિથ્યાદ્રષ્ટિને પરિતસંસાર થઈ જાય–એવો ઉપદેશ
જિનશાસનનો નથી, પણ મિથ્યાદ્રષ્ટિનો છે. ઉપાસક–અધ્યયનમાં શ્રાવકોના આચારના વર્ણનમાં વ્રતોનું, તેમજ
જિનદેવની ભક્તિ–પૂજા, ગુરુની ઉપાસના, સ્વાધ્યાય, દાન વગેરેનું જે વર્ણન છે તે બધોય શુભરાગ પણ પુણ્ય છે, તે
ધર્મ નથી. ધર્મ તો અંર્તસ્વભાવમાંથી પ્રગટેલો મોહ–ક્ષોભરહિત શુદ્ધભાવ છે.