Atmadharma magazine - Ank 167
(Year 14 - Vir Nirvana Samvat 2483, A.D. 1957).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 11 of 25

background image
: ૧૦ : આત્મધર્મ : ભાદરવો : ૨૪૮૩ :
વ્યાપે એવું જ મારા આત્મદ્રવ્યનું ખરું સ્વરૂપ છે. મારો આત્મા પરમાં રહેલો નથી, મારો આત્મા રાગમાં રહેલો
નથી, મારો આત્મા તો ઉપયોગમાં રહેલો છે. અશુદ્ધ પર્યાયમાં શુદ્ધ દ્રવ્ય કઈ રીતે વ્યાપે? અશુધ્ધતા સાથે શુદ્ધ
દ્રવ્યની એકતા થઈ શકે નહિ; માટે રાગમાં આત્મા નથી આવતો. આત્મા તરફ વળવા માટે રાગ કામ નથી
આવતો, રાગનો તો અભાવ કરીને ઉપયોગ અંર્તમુખ થતાં તેમાં આત્મા આવે છે––આત્માનો અનુભવ થાય
છે. આ રીતે આ એકત્વશક્તિ કે અનેકત્વશક્તિથી આત્માનો નિર્ણય કરતાં પણ પર્યાય સ્વ તરફ જ વળી જાય
છે; ને શક્તિઓનું શુદ્ધ પરિણમન થઈને એક આત્મા પોતાની અનેક નિર્મળ પર્યાયોમાં વ્યાપે છે. અજ્ઞાનદશામાં
પર્યાયમાં એકલો વિકાર વ્યાપતો તે અશુદ્ધ પરિણમન હતું, ને હવે સ્વાશ્રયે શુદ્ધ પરિણમન થતાં પર્યાયમાં આખો
ભગવાન આત્મા પોતે વ્યાપ્યો છે. આવું અનેકાન્તમૂર્તિ આત્માની ઓળખાણનું ફળ છે.
*
પરમાત્માની
વાણી..
ને... ધર્મનો ક્રમ
પરમાત્માની વાણી પરમાત્મા થવા માટે છે;
વીતરાગની વાણી વીતરાગતાની જ પોષક
હોય; રાગને જે પોષે તે વાણી વીતરાગની નહિ.
દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર જ જેનાં ખોટા છે તેને
આત્માના જ્ઞાનસ્વભાવની કે ક્રમબદ્ધ પર્યાયની
સાચી શ્રદ્ધા હોતી નથી.
મિથ્યાત્વ, અવ્રત, પ્રમાદ, કષાય ને યોગ–એ
પાંચ બંધના કારણો છે; તે ટાળવાનો ક્રમ એવો છે
કે પહેલાંં મિથ્યાત્વ ટળે; મિથ્યાત્વ ટળ્‌યા પછી જ
અવ્રત, પ્રમાદ, કષાય ને યોગ અનુકમે ટળે. ––આ
જ ધર્મનો ક્રમ છે. જે જીવ સમ્યગ્દર્શન વગર
મુનિપણું વગેરે માને છે તે ધર્મના ક્રમને જાણતો
નથી.
સર્વજ્ઞની જેને પ્રતીત નથી તેને તો દેવની જ
ઓળખાણ નથી, મોક્ષતત્ત્વને પણ તે જાણતો નથી
ને આત્માના જ્ઞાનસ્વભાવને પણ તે જાણતો નથી;
એવા જીવને સમ્યગ્દર્શન કે મુનિપણું હોતું નથી.
ધર્મના ક્રમમાં સૌથી પહેલું સમ્યગ્દર્શન છે.