: આસો : ૨૪૮૩ ‘આત્મધર્મ’ : ૧૭ :
આવી શ્રદ્ધાના જોરે ધર્મીને નિર્જરા જ થતી જાય છે, બંધન થતું નથી. સર્વભાવો પ્રત્યે ક્યાંય પણ તેને વિપરીત
દ્રષ્ટિ થતી નથી માટે ધર્મીની દ્રષ્ટિમાં મુંઝવણનો અભાવ છે.
જેમ કોઈ સાહૂકાર પાસે લાખો–કરોડો રૂા.ની મૂડી હોય, ને કોઈ બીજા માણસો તેની પેઢી ઉપર લખી
જાય કે “આ માણસે દેવાળું કાઢ્યું,” એમ અનેક માણસો ભેગા થઈને કદાચ પ્રચાર કરે, તો પણ તે સાહૂકાર
મૂંઝાતો નથી; તે નિઃશંક જાણે છે કે મારી બધી મૂડી મારી પાસે સલામત પડી છે, લોકો ભલેને બોલે, પણ મારું
હૃદય ને મારી મૂડી તો હું જાણું છું. આ રીતે તે સાહૂકારને મૂંઝવણ થતી નથી.
તેમ સમ્યગ્દ્રષ્ટિ ધર્માત્મા નિઃશંક જાણે છે કે મારા ચૈતન્યની ઋદ્ધિ મારી પાસે મારા અંતરમાં છે; બાહ્યદ્રષ્ટિ
લોકો ભલે અનેક પ્રકારે વિપરીત કહે કે નિંદા કરે પણ ધર્મીને પોતાના અંર્ત સ્વભાવની પ્રતીતમાં મૂંઝવણ થતી
નથી. લોકો ભલે ગમે તેમ બોલે પણ મારી સ્વભાવની પ્રતીતનું વેદન હું જાણું છું, મારા સ્વભાવની શ્રદ્ધા
નિઃશંકરૂપે સલામત પડી છે, મારું વેદન–મારા ચૈતન્યની મૂડી–તો હું જાણું છું; આ રીતે ધર્મી જીવને પોતાના
સ્વરૂપમાં કદી મૂંઝવણ થતી નથી; તેથી મૂઢતાકૃત બંધન તેને થતું નથી પણ નિર્જરા જ થાય છે.
[આ લેખનો બીજો સુંદર ભાગ આવતા અંકમાં વાંચો]
મોક્ષના સાધન સંબંધી પ્રશ્નોત્તર
(મોક્ષઅધિકાર ઉપરના પ્રવચનોમાંથી : વીર સં. ૨૪૮૩ શ્રાવણ સુદ ૧ થી શરૂ.)
જિજ્ઞાસુઓને સમજવામાં સુગમતા પડે તે માટે આ વિષય
પ્રશ્નોત્તરરૂપે રજાૂ કરવામાં આવ્યો છે.
(૧) પ્રશ્ન:– મોક્ષઅધિકારની શરૂઆતમાં કોને નમસ્કાર કર્યા છે?
ઉત્તર:– જેઓ સમસ્ત કર્મબંધને કાપીને મોક્ષ પામ્યા, એવા સિદ્ધ પરમાત્માને આ મોક્ષઅધિકારની
શરૂઆતમાં નમસ્કાર કર્યા છે.
(૨) પ્રશ્ન:– આચાર્યદેવે કઈ રીતે માંગળિક કર્યું છે?
ઉત્તર:– “પૂર્ણ જ્ઞાન જયવંત વર્તે છે” એમ કહીને સમ્યગ્જ્ઞાનના મહિમારૂપ માંગળિક કર્યું છે.
(૩) પ્રશ્ન:– મોક્ષ શું છે?
ઉત્તર:– મોક્ષ એટલે આત્માની પૂર્ણ શુદ્ધ પર્યાય; તે પણ આત્માનો એક સ્વાંગ છે. અથવા આત્મા અને
બંધને સર્વથા જુદા કરવા તે મોક્ષ છે.
(૪) પ્રશ્ન:– આત્મા અને બંધને કઈ રીતે જુદા કરાય છે?
ઉત્તર:– પ્રજ્ઞારૂપી કરવતવડે આત્મા અને બંધને જુદા કરાય છે.
(૫) પ્રશ્ન:– પ્રજ્ઞારૂપી કરવત એટલે શું?