ઉત્તર:– સ્વસંવેદનરૂપ અનુભૂતિવડે જ આત્મા નિશ્ચિત થાય છે; એ સિવાય રાગાદિવડે આત્માનો નિશ્ચિય થતો નથી.
(૭) પ્રશ્ન:– સમ્યગ્દર્શન કઈ રીતે થાય છે?
ઉત્તર:– સમ્યગ્દર્શન એટલે મિથ્યાત્વથી મુક્તિ; તે સમ્યગ્દર્શન પણ સ્વસંવેદનરૂપ સ્વાનુભૂતિવડે જ પ્રગટ થાય છે.
(૮) પ્રશ્ન:– આગમમાં મોક્ષ માટે શેનું વિધાન (ફરમાન) છે?
ઉત્તર:– મોક્ષ માટે જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માની અનુભૂતિ કરવાનું જ આગમમાં વિધાન અર્થાત્ ફરમાન છે.
કળશ ૧૦૫માં આચાર્યદેવ કહે છે કે આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપે પરિણમે તે જ મોક્ષનો હેતુ છે, ને તેના સિવાય અન્ય જે
ઉત્તર:– સ્વરૂપના અનુભવનવડે જ મોક્ષમાર્ગની શરૂઆત થાય છે. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્માની અનુભૂતિને જ ભગવાને
ઉત્તર:– સમ્યગ્જ્ઞાન ‘સરસ’ છે, એટલે કે સહજ પરમ આનંદરૂપી રસથી ભરેલું છે.
(૧૧) પ્રશ્ન:– ઉત્કૃષ્ટ કોણ છે?
ઉત્તર:– પૂર્ણરૂપ સમ્યગ્જ્ઞાન તે ઉત્કૃષ્ટ છે.
(૧૨) પ્રશ્ન:– કૃતકૃત્ય કોણ છે?
ઉત્તર:– મોક્ષના કારણરૂપ જે પૂર્ણજ્ઞાન છે તે કૃતકૃત્ય છે, કેમકે કરવા યોગ્ય સમસ્ત કાર્ય તેણે કરી લીધાં છે.
(૧૩) પ્રશ્ન:– કરવા યોગ્ય કાર્ય તે શું?
ઉત્તર:– આત્માને અને બંધને સર્વથા જુદા કરીને, આત્માને મોક્ષ પમાડવો તે જ કરવા યોગ્ય કાર્ય છે. કેવળજ્ઞાન
ઉત્તર:– પુરુષને મોક્ષ પમાડતું પૂર્ણજ્ઞાન મોક્ષમાં જયવંત વર્તે છે. આ રીતે જ્ઞાનનું જયવંતપણું કહીને, મોક્ષ અધિકારનું
ઉત્તર:– બંધનનો છેદ કરવાથી મોક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે.
(૧૬) પ્રશ્ન:– બંધનને જાણવાથી મોક્ષ થાય છે કે નહિ?
ઉત્તર:– ના, બંધના જ્ઞાનમાત્રથી મોક્ષ થતો નથી, પણ બંધનનો છેદ કરવાથી જ મોક્ષ થાય છે.
(૧૭) પ્રશ્ન:– જીવ ક્યારે બંધનથી મુકાય છે?
ઉત્તર:– જીવ જ્્યારે શુદ્ધ થાય એટલે કે શુદ્ધ સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપે પરિણમે ત્યારે જ તે કર્મબંધથી મુકાય છે ને
ઉત્તર:– જગતમાં મોક્ષને સાધનારા સાધક જીવો ત્રણે કાળે સદાય હોય છે.
(૧૯) પ્રશ્ન:– તીર્થંકરનામકર્મ ક્યારે બંધાય છે?
ઉત્તર:– તીર્થંકરનામકર્મ સાધક અવસ્થામાં જ બંધાય છે.
(૨૦) પ્રશ્ન:– તીર્થંકરનામકર્મ બાંધનારા જીવો ક્યારે થાય છે?
ઉત્તર:– જગતમાં તીર્થંકરનામકર્મ બાંધનારા જીવો ત્રણે કાળ સદાય વિદ્યમાન હોય છે.