માટે નિશ્ચય રત્નત્રયની આરાધના તે જ મુક્તિનો પંથ છે, ને હવે અમે મુનિ થઈને તેને જ આરાધવા
માંગીએ છીએ.
મુનિના કઠણ ધર્મોનું પાલન આપ શી રીતે કરી શકશો? વસ્ત્ર વિના વનજંગલમાં રહેવું, શીયાળાની
કડકડતી ઠંડી અને ઉનાળાના ધોમધખતા તાપ સહન કરવા, નિર્દોષ ભોજન લેવા, ભૂમિ ઉપર સૂવું,
લંગોટીમાત્ર પણ વસ્ત્રનો કટકો અંગ ઉપર ધરવો નહિ; આવા આકરા વ્રતતપ આપની કુમળી કાયા
કઈ રીતે સહન કરશે, બાપા!
કષ્ટદાયક છે? નહિ શેઠ! આપ ભૂલો છો મુનિદશા કઠણ નથી, દુઃખદાયક નથી, એ તો
આનંદદાયક છે. અહા! મુનિદશા તો ચારિત્રનું ઝરણું છે, ત્યાં શાંતિની છોળો ઊછળે છે.
આનંદના હિલોળે ઝૂલતો ને અતીન્દ્રિયસુખને અનુભવતો આત્મા સુખ અને સમાધિમાં તરબોળ
થઈ જાય છે, આત્માના અનુભવથી તે તૃપ્ત–તૃપ્ત થઈ જાય છે. અહા, જૈનમાર્ગની મુનિદશા તે તો
શૂરવીરનો માર્ગ છે, કાયરનું ત્યાં કામ નથી. આનંદરસ–ઉપશમરસના સમુદ્રમાં ઝૂલતી તે
મુનિદશા ધન્ય છે..
અમારા જેવા શ્રાવકોને બહુ ખબર ન પડે; અમારે તો ટૂંકોને ટચ હિસાબ કે કાંઈક પુણ્ય દાન
કરીએ તો સુખી થઈએ, બાકી ઊંડી વાત તો આપણા આ શાસ્ત્રીજી જાણે. કેમ શાસ્ત્રીજી!
શકે છે, ને તે વ્યવહારધર્મથી જ તેઓ મુક્તિ પામે છે.
સમ્યગ્જ્ઞાનરૂપ નિશ્ચયધર્મ ન હોય? અને પુણ્ય–ભક્તિ–દાન–દયા તો શુભ રાગ છે, તે રાગ વડે શું કદી
મુક્તિ થાય? જૈનશાસનમાં તો રાગને બંધનું કારણ કહ્યું છે, મોક્ષનું કારણ નથી કહ્યું.
કર્યો છે, તેમાં વ્યવહારને ધર્મના ટેકારૂપ કહ્યો છે.
અવલંબન છોડીને જે નિશ્ચયસ્વભાવનો આશ્રય કરે છે તેને ઉપચારથી વ્યવહારનો ટેકો કહ્યો;
પરંતુ વ્યવહારના જ અવલંબનથી લાભ માનીને તેમાં જે અટકી જાય છે તેને તો તે વ્યવહારના
અવલંબનનું ફળ સંસાર જ છે શાસ્ત્રોમાં વ્યવહારના અવલંબનનું ફળ સંસાર જ કહ્યું છે, એ શું
તમે નથી જાણતા?
તીર્થજાત્રા વગેરે શા માટે કરે છે?
નથી, મોક્ષનું કારણ તો તે વખતે તેમને જે શુદ્ધરત્નત્રય વર્તે છે–તે જ છે. ભૂમિકા મુજબ વ્યવહાર અને
શુભ રાગ હોય પણ તે ભાવો વડે કદી મોક્ષ નથી થતો. મોક્ષ તો થાય છે અંતરના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન અને
વીતરાગ ચારિત્રના બળ વડે, સમજ્યા! અહા! વીતરાગી રત્નત્રયની આરાધક મુનિદશા! એની શી
દશા? મુનિઓ તો મુક્તિપુરીના પ્રવાસી છે..એના દર્શનથી પણ આત્માના રોમરોમ હર્ષથી ઉલ્લસી જાય
છે..વાહ, મુનિદશા વાહ!
એ પરમ પ્રતાપી સંતને નીરખી, આનંદ ઉછળી જાય છે
–આનંદ ઉછળી જાય છે..આનંદ ઉછળી જાય છે..