अतीन्द्रियपणुं छे, ने ते मति–श्रुतज्ञानमां पण आत्मा स्वसंवेदन प्रत्यक्ष थाय छे, अने पोताने तेनी खबर पडे छे. जो
पोताने पोताना स्वसंवेदननी निःशंक खबर न पडे तो निःशंकता वगर साधक शेनो? अने ते आत्माने साधशे कई
रीते? साधक जीव (चोथा गुणस्थानवाळा अविरत समकिती पण) पोताना ज्ञानने अंतरमां वाळीने स्वसंवेदन
प्रत्यक्षथी आत्माने जाणी शके छे. आम जे नथी मानतो तेणे आत्माने जाण्यो ज नथी. आत्मामां ज ‘स्वयं’
प्रकाशमान विशद–स्पष्ट स्वसंवेदनमयी प्रकाशशक्ति’ छे, एटले आत्मा पोते पोताना ज्ञानथी ज पोतानो स्पष्ट–
प्रत्यक्ष स्वानुभव करे एवो तेनो स्वभाव छे. (–आ प्रकाशशक्तिना विशेष विवेचन माटे जुओ “आत्मधर्म” अंक
१०९)
स्वभावना लक्षे स्वसंवेदन प्रत्यक्षतानुं परिणमन थई जाय छे.
छे; कोई पण गुणनो एवो स्वभाव नथी के पोताना निर्मळ परिणमनने माटे परना कारकोने अनुसरे; तेम ज परने
अनुसरीने विकारपणे के हीनपणे परिणमे ते पण गुणनुं खरूं स्वरूप नथी, ते तो उपाधिभाव छे, स्वभावने ज कारक
बनावीने परिणमतां ते उपाधिभाव छूटी जाय छे ने शुद्धतारूप परिणमन थई जाय छे; ते ज आत्मानी शुद्ध क्रिया छे,
ते ज धर्मक्रिया छे, ते ज क्रियाथी मोक्ष थाय छे.
पोताना कारक बनाव्या विना, पोताना ज छ कारकोने अनुसरीने आत्मा सम्यग्दर्शनरूपे परिणमे छे. ए रीते
पोताना कारको वडे ज पोतानी क्रिया करे छे. ए प्रमाणे ज्ञान, चारित्र, आनंद वगेरे बधा गुणोमां निर्मळ
परिणमनरूप क्रिया आत्मा पोते स्वतः छ कारकोरूपे थईने करे छे, आवी क्रियाशक्ति आत्मामां त्रिकाळ छे.
कारकरूप थवाना आत्माना शुद्धस्वभावने जाण्यो नथी तेथी ते एकला परने ज कारक मानीने तेना आश्रये
अशुद्धतारूपे परिणमे छे. जो परथी निरपेक्ष स्वयं छ कारकरूप थवाना आत्माना स्वभावने जाणे तो ते
स्वभावना आश्रये शुद्धतारूप परिणमन थया विना रहे ज नहि; आ रीते शुद्धद्रव्यस्वभावने स्वीकारतां पर्याय
पण तेनी साथे एकता करीने तेना जेवी–शुद्ध–थई जाय छे, एटले त्यां द्रव्यपर्यायनो भेद रहेतो नथी ने
अभेदमां निर्विकल्प आनंदनो अनुभव थाय छे.–आवुं आत्मस्वभावनी समजणनुं फळ छे.