ચૈત્રઃ ૨૪૮૪ઃ ૧૧ઃ
અહા! મુમુક્ષુના સકળ મનોરથનું સ્થાન હોય તો એક આ શુદ્ધોપયોગ જ છે...આચાર્યદેવ કહે છે કે બસ! એક
શુદ્ધોપયોગનો જ અમને મનોરથ છે, વિકલ્પ ઊઠે છે તેનો મનોરથ નથી, તેની ભાવના નથી. ભાવના તો શુદ્ધોપયોગની
જ છે. મોક્ષાર્થીના સકળ મનોરથની સિદ્ધિ શુદ્ધોપયોગવડે જ થાય છે. શુદ્ધોપયોગરૂપે પરિણમેલા સંતને શ્રમણપણું કહ્યું
છે, જ્ઞાન–દર્શન પણ તેને જ કહ્યા છે, નિર્વાણ પણ તેને જ છે, અને તે જ સિદ્ધ છે, અહો! તેને નમસ્કાર હો, એટલે કે
આ આત્માનું તે રૂપે પરિણમન હો.
મોક્ષનું સાધનતત્ત્વ તો શુદ્ધોપયોગ જ છે, દેહાદિની ક્રિયા તો જડ છે, હિંસાદિભાવ તેમજ મિથ્યાત્વાદિ તે અશુભ
પાપાચરણ છે ને દયાદિભાવો તે શુભઆચરણ છે; આ કોઈ મોક્ષનું સાધન નથી. મોક્ષનું કારણ તો શુદ્ધોપયોગ છે.
શુદ્ધોપયોગી સંતમુનિઓને જ ખરેખરું શ્રામણ્ય છે, ને શુભોપયોગી મુનિઓને તો તેમની પાછળ પાછળ (ગૌણપણે)
લેવામાં આવે છે. તે શુભોપયોગી મુનિને પણ સાથે સાથે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની શુદ્ધપરિણતિ તો
વર્તે જ છે, અને જેટલી શુદ્ધ પરિણતિ છે તેટલું જ મોક્ષસાધન છે; બાકી જે રાગ રહ્યો છે તે
મોક્ષસાધન નથી. આવી શ્રદ્ધા પણ જે ન કરે ને રાગને જ મોક્ષસાધન માને તેને તો હજી પ્રાથમિક
સમ્યગ્દર્શનની શુદ્ધિ પણ નથી, તો પછી ચારિત્રરૂપ મુનિદશા તો ક્યાંથી હોય? ને ચારિત્રદશા વગર મોક્ષસાધન
કેવું? શુદ્ધોપયોગરૂપે પરિણમેલા સંત તે જ સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગ છે, પોતાની મોક્ષદશાનું તે પોતે જ
છે.
સાતમા ગુણસ્થાને વર્તતા શુદ્ધોપયોગી મુનિઓને શ્રામણ્યમાં મુખ્ય લીધા છે, ને છઠ્ઠે વર્તતા
શુભોપયોગી મુનિઓને તો પછી પાછળ પાછળ લીધા છે એટલે કે ગૌણપણે લીધા છે. શુદ્ધોપયોગીનું મુખ્યપણું
કહીને તેને જ અભિનંદનીય અને ઉપાદેય બતાવ્યા છે, ને શુભોપયોગીનું ગૌણપણું કહીને તે શુભરાગનું હેયપણું
બતાવ્યું છે.
અહા! જુઓ, આ પરમ સત્ય માર્ગ!! ભગવાન સીમંધર પરમાત્મા પૂર્વદિશામાં વિદેહ ક્ષેત્રે અત્યારે
બિરાજી રહ્યા છે, ત્યાં જઈને કુંદકુંદાચાર્ય દેવ ભગવાન પાસેથી દિવ્યધ્વનિ સાંભળી આવ્યા, ને પછી તેમણે આ
શાસ્ત્રોમાં પરમ સત્ય માર્ગની રચના કરી. અહા, કેવો સત્ય માર્ગ!! કેવો ચોકખો માર્ગ!! કેવો પ્રસિદ્ધ માર્ગ!
પણ અત્યારે લોકો શાસ્ત્રના નામે પણ માર્ગની મોટી ગરબડ ઊભી કરી રહ્યા છે. શું થાય? એવો જ કાળ! પણ
સત્ય માર્ગ તો જે છે તે જ રહેવાનો છે. શુદ્ધોપયોગરૂપ સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગ ત્રણે કાળે જયવંત છે, તે જ
અભિનંદનીય છે.
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રની એકતારૂપ જે સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગસ્વરૂપ શ્રામણ્ય તે શુદ્ધોપયોગીને જ હોય છે, માટે
તે જ મોક્ષાર્થીના મનોરથનું સ્થાન છે.
ત્રણે કાળની સમસ્ત પર્યાયો સહિત સમસ્ત વસ્તુઓને પ્રત્યક્ષ જાણનાર–દેખનાર એવા કેવળજ્ઞાન ને
કેવળદર્શન પણ શુદ્ધોપયોગીને જ થાય છે, માટે તે શુદ્ધોપયોગ જ મોક્ષાર્થીના સર્વ મનોરથનું સ્થાન છે.
સહજ જ્ઞાન ને આનંદ જેની મુદ્રા છે એવા દિવ્ય સ્વભાવવાળું જે નિર્વાણ, તે પણ શુદ્ધોપયોગીને જ થાય છે,
માટે મોક્ષાર્થીને તે શુદ્ધોપયોગનો જ મનોરથ છે.
ટંકોત્કીર્ણ પરમાનંદરૂપ અવસ્થાઓમાં સ્થિત આત્મસ્વભાવની ઉપલબ્ધિથી જે ગંભીર છે એવું સિદ્ધપદ, તે પણ
શુદ્ધોપયોગ વડે પમાય છે. આ રીતે સર્વે ઇષ્ટની પ્રાપ્તિના સાધનભૂત હોવાથી શુદ્ધોપયોગ તે સર્વે મનોરથનું
સ્થાન છે, ને તે જ મોક્ષાર્થી જીવોએ અભિનંદનીય છે. આત્મા શુદ્ધોપયોગરૂપે પરિણમે તે મોક્ષાર્થીનો
મનોરથ છે.
અહા! સ્પષ્ટ મોક્ષમાર્ગને પ્રસિદ્ધ કરતાં આચાર્યદેવ કહે છે કે–
શુદ્ધોપયોગ જ મોક્ષનું સાધન છે, બીજું સાધન નથી.