Atmadharma magazine - Ank 174
(Year 15 - Vir Nirvana Samvat 2484, A.D. 1958).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 14 of 25

background image
ચૈત્રઃ ૨૪૮૪ઃ ૧૩ઃ
મુમુક્ષુએ શું કર્યું? પ્રવચનસારે જે કહ્યું તે પ્રમાણે જે કરે તેણે પ્રવચનસાર વાસ્તવિક રૂપે સાંભળ્‌યું
કહેવાય. પ્રથમ તો પ્રવચનસારે શું કહ્યું? કે શ્રુતજ્ઞાનને અંતર્મુખ કરીને કેવળ આત્માનો અનુભવ
કરવાનું કહ્યું એટલે કે શુદ્ધોપયોગરૂપ પરિણમવાનું કહ્યું તે ઝીલીને, શુદ્ધાત્માની સન્મુખ થઈને
શુદ્ધોપયોગરૂપે જે પરિણમે છે તે શિષ્ય જન પ્રવચનના સારરૂપ સિદ્ધપદને પામે છે.
શાસ્ત્રમાં નિશ્ચય અને વ્યવહાર (–શુદ્ધ અને શુભ) બંને પ્રકારની ચર્યા બતાવી છે ખરી, પણ ત્યાં તાત્પર્ય
શું હતું? શુદ્ધોપયોગરૂપે પરિણમવું તે જ તાત્પર્ય હતું, એ તાત્પર્ય પ્રમાણે જે જીવે કર્યું તે જ આ શાસ્ત્રના
રહસ્યને સમજ્યો છે. તેણે જે પ્રમાણે કર્યું તે જ પ્રમાણે શાસ્ત્રનો ઉપદેશ હતો, એટલે તે જીવે શાસ્ત્રનું ભાવશ્રવણ કર્યું છે
ને તે જ શાસ્ત્રના ફળરૂપ મોક્ષપદને પામે છે.–આવું અર્હંતદેવના શાસનનું સંક્ષેપ રહસ્ય છે, બીજું જે કાંઈ છે તે બધું
આનો જ વિસ્તાર છે.
આ રીતે ભગવાન અર્હંતદેવના સમગ્ર શાસનને સંક્ષેપથી સર્વ તરફથી પ્રકાશનારા પાંચ રત્નો
જયવંત વર્તો
શ્રી પ્રવચનસાર શાસ્ત્રની
કલગીનાં અલંકાર સમાન આ નિર્મળ
પાંચ રત્નો ઉપરના પૂ. ગુરુદેવના
પ્રવચનોનો કેટલોક સાર અહીં પ્રસિદ્ધ
કર્યો છે, તે મુમુક્ષુ જીવોને ખાસ
ઉપયોગી છે. વિસ્તૃત પ્રવચનો હવે
પછી પ્રસિદ્ધ થશે.
આનંદજનની વૈરાગ્ય ભાવના
અહો, અડોલ દિગંબરવૃત્તિને ધારણ કરનારા, વનમાં વસનારા
અને ચિદાનંદસ્વરૂપ આત્મામાં ડોલનારા મુનિવરો, જેઓ છઠ્ઠે–સાતમે
ગુણસ્થાને આત્માના અમૃતકુંડમાં ઝૂલે છે, તેમનો અવતાર સફળ
છે...એવા સંતમુનિવરો પણ વૈરાગ્યની બાર ભાવના ભાવીને
વસ્તુસ્વરૂપ ચિંતવે છે. વસ્તુસ્વરૂપને લક્ષમાં રાખીને વૈરાગ્યની આ
બાર ભાવનાઓ ભાવવા જેવી છે. આ ભાવનાઓને આનંદની જનની
કીધી છે; કેમકે વસ્તુસ્વરૂપ અનુસાર વૈરાગ્યની ભાવનાઓનું ચિંતવન
કરતાં ચિત્તની સ્થિરતા થઈને ભવ્ય જીવને આનંદ થાય છે, તેથી આ
ભાવનાઓ ‘ભવિકજન આનંદજનની’ છે, અને તે સાંભળતાં જ
ભવ્ય જીવોને મોક્ષમાર્ગમાં ઉત્સાહ ઊપજે છે. અહા, તીર્થંકરો પણ
દીક્ષા વખતે જેનું ચિંતન કરે એવી વૈરાગ્ય–રસમાં ઝૂલતી આ બાર
ભાવનાઓ ભાવતાં કયા ભવ્યને આનંદ ન થાય? અને કયા ભવ્યને
મોક્ષમાર્ગનો ઉત્સાહ ન જાગે? ?
– દ્વાદશાનુપ્રેક્ષાના પ્રવચનમાંથી