Atmadharma magazine - Ank 181
(Year 16 - Vir Nirvana Samvat 2485, A.D. 1959).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 10 of 27

background image
કારતકઃ ૨૪૮પઃ ૭ઃ
ભવ્ય જીવોને આનંદની જનેતા
બાર અનુપ્રેક્ષા
(૨) અ.....શ....ર....ણ....ભા....વ.....ના
કાર્તિકેય સ્વામીની દ્વાદશ અનુપ્રેક્ષા ઉપરના
પ્રવચનોમાંથી વૈરાગ્યપ્રધાન
સુંદર અને હળવો લેખઃ પહેલી અનિત્ય ભાવનાના લેખ માટે અંક ૧૭૩ જુઓ.
વૈરાગ્યની બાર અનુપ્રેક્ષાઓ તે આનંદની
જનેતા છે, જેમ માતા પોતાના પુત્રને આનંદની
દેનાર છે, તેમ આ બાર વૈરાગ્ય ભાવનારૂપી
માતા, ભવ્ય જીવોને આનંદની જનેતા છે; તેના
યથાર્થ ચિંતનથી ભવ્ય જીવોને મોક્ષમાર્ગમાં
ઉત્સાહ ઊપજે છે. અહા, તીર્થંકરો પણ દીક્ષા
વખતે જેનું ચિંતન કરે છે એવી, વૈરાગ્યરસમાં
ઝૂલતી આ બાર ભાવનાઓનું ચિંતન કરતાં
કયા ભવ્યને આનંદ ન થાય? અને કોને
મોક્ષમાર્ગનો ઉત્સાહ ન જાગે? ?........આ
સંસારના દુઃખથી જેને થાક લાગ્યો હોય તે
અંતરમાં ચૈતન્યના શરણને શોધે.
વીતરાગી મુનિરાજ શ્રી કાર્તિકેય સ્વામી આ શાસ્ત્રની શરૂઆતમાં જ કહે છે કે, ત્રિભુવનના તિલક એવા
શ્રી સર્વજ્ઞદેવને વંદન કરીને.....હું આ અનુપે્રક્ષા કહીશ. –કેવી અનુપ્રેક્ષા કહીશ? –કે ‘ભવિકજન આનંદજનની’
એટલે ભવ્યજીવોને આનંદ દેનારી અનુપ્રેક્ષા કહીશ. અંતરમાં સમ્યગ્દર્શનપૂર્વક ચિદાનંદ સ્વભાવના અવલંબને
બાર વૈરાગ્ય ભાવનાઓનું ચિંતવન તે વીતરાગી આનંદને ઉપજાવનાર છે. વસ્તુસ્વરૂપી વિપરીત તેમજ વૈરાગ્ય
રહિત એવા ચિંતન તો અનેક પ્રકારનાં છે, પરંતુ તે કોઈ ચિંતન જીવને આનંદદાયક નથી પણ દુઃખદાયક છે.
અને વસ્તુસ્વરૂપ અનુસાર આ વૈરાગ્ય અનુપ્રેક્ષાઓનું ચિંતન તો આનંદદાયક છે અને દુઃખને દૂર કરનાર છે.
વસ્તુસ્વરૂપના યથાર્થ લક્ષપૂર્વક વૈરાગ્ય ભાવનામાં તત્પર રહેવું–એના જેવું દુઃખથી છૂટવાનું