Atmadharma magazine - Ank 183
(Year 16 - Vir Nirvana Samvat 2485, A.D. 1959).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 16 of 25

background image
: પોષ : ૨૪૮૫ : આત્મધર્મ : ૧૫ :
કેમ કે આવા નિશ્ચય વિના એકાગ્રતા થતી નથી, ને એકાગ્રતા વિના મોક્ષમાર્ગ હોતો નથી.
સ્વ–પરની ભિન્નતાનો નિશ્ચય કરાવીને આગમ સ્વ–વસ્તુમાં વાસ્તુ કરાવે છે. પોતાનું ઘર શું છે તે
જાણ્યા વગર વાસ્તુ કરશે શેમાં? પરઘરને પોતાનું ઘર માનીને રહેવા જાય તો તો લોકમાં તે ગુન્હેગાર
ગણાય છે, તેમ પરવસ્તુને પોતાની માનીને તેમાં જે રહેવા જાય (–પરવસ્તુનો કર્તા થવા જાય) તે તો
અજ્ઞાની છે, તે સ્વઘરને ભૂલીને અનાદિથી સંસારમાં રખડે છે. આગમ તેને તેનું નિજ–ઘર બતાવીને
સ્વઘરમાં વાસ્તુ કરાવે છે ને સંસારવાસ છોડાવે છે. માટે આચાર્યદેવ કહે છે કે આગમવડે સર્વ પદાર્થના
સ્વરૂપનો યથાર્થ નિશ્ચય કરો.
–આવો નિશ્ચય કરવાથી સંદેહ છૂટી જાય છે, પરમાં કર્તૃત્વબુદ્ધિ છૂટી જાય છે, એટલે પરથી પાછો
વળીને જીવ સ્વ તરફ વળે છે, ને સ્વમાં વળીને તેમાં એકાગ્ર થતાં તેને મોક્ષમાર્ગ હોય છે–આવી
એકાગ્રતા વગર મોક્ષમાર્ગ હોતો નથી, માટે મુમુક્ષુઓએ સર્વજ્ઞભગવાને કહેલા આગમની આજ્ઞાઅનુસાર
સ્વ–પર સમસ્ત પદાર્થોના સ્વરૂપનો નિશ્ચય કરવામાં નિષ્ણાત થવું.–આમ કરવાથી જ સ્વરૂપમાં
એકાગ્રતા થઈને મોક્ષમાર્ગ પ્રગટે છે.
લીંબડી શહેરના–
પંચકલ્યાણક વખતના પ્રવચનો
[વીર સં. ૨૪૮૪, વૈશાખ સુદ ૧૦ થી ૧૩]
પંચ કલ્યાણક : : : કોનાં?
શ્રી તીર્થંકર ભગવાનના પંચકલ્યાણક ચાલે છે; ભગવાન થયા પહેલાંં, ભગવાનના જીવે કેવું
આત્મભાન કર્યું હતું તેની આ વાત છે. આ દેહમાં રહેલો આત્મા ચૈતન્ય જ્યોત છે, તે જડથી ભિન્ન ને
રાગાદિ મલિન ભાવોથી પાર ચૈતન્યસ્વરૂપ છે–એવા નિજસ્વભાવનું ભાન અને શાંતિનું વેદન કરીને
ભગવાન સર્વજ્ઞ પરમાત્મા થયા. આ છેલ્લા અવતારમાં પરમાત્મા થયા તે પહેલાંંના ત્રીજા ભવે
આત્મજ્ઞાનસહિત તીર્થંકરનામકર્મ તે જીવે બાંધ્યું હતું; તેથી અહીં છેલ્લા અવતારમાં ભગવાન માતાની કૂખે
આવ્યા પહેલાંં છ મહિનાથી દેવો રત્નવૃષ્ટિ કરે છે, કુમારિકા દેવીઓ આવીને તીર્થંકરની માતાની સેવા કરે
છે, ઈન્દ્રો આનંદથી ઉત્સવ કરે છે. અહીં પ્રતિષ્ઠા–મહોત્સવમાં આજે ભગવાનના ગર્ભકલ્યાણકનું દ્રશ્ય થયું.
એ પ્રમાણે જન્મ–દીક્ષા–કેવળજ્ઞાન ને મોક્ષ–એમ પાંચે કલ્યાણક થશે. જુઓ, આ કલ્યાણકનાં દ્રશ્યો છે તે
કાંઈ લૌકિક નાટક–સીનેમા નથી પણ ભગવાનના પૂર્વજીવનનું એ દ્રશ્ય છે. એ રીતે ભગવાનની
ઓળખાણપૂર્વક ભગવાનની સ્થાપના થશે.
મૂળ વાત... પરમાત્મદશાનો પ્રથમ ઉપાય
મૂળ વાત તો એ છે કે આત્માના પૂર્ણાનંદ સ્વભાવનું ભાન કરીને તેને સાધતાં સાધતાં આત્મા પોતે
પરમાત્મા થાય છે. તે પરમાત્માનું પ્રતિબિંબ આ પ્રતિમા છે; તે પરમાત્માની વીતરાગ દશાને સૂચવે છે.
અનંતકાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતા જીવે પોતાના જ્ઞાનાનંદસ્વરૂપની ઓળખાણ કદી કરી નથી, અને
પૂર્ણાનંદને