સૂચવવા, પણ તેનું દરેક સમયે વર્તમાન વિદ્યમાનપણું સમજવું છે.
અંતરમાં આ વાત બેસી ગઈ–તેની તો વાત જ શી!! એનો તો બેડો પાર થઈ ગયો.
તો પરિણમી જ રહી છે. પુદ્ગલોમાં જે રસ ગુણ છે તે તો સામાન્ય છે, પણ લીંડીપીપરમાં જે ચોસઠ પહોરી
તીખાસની શક્તિરૂપ પરિણમન છે તે એક ખાસ ભાવ છે. તેમ આત્મામાં જ્ઞાનસ્વભાવ છે, તે જ્ઞાનસ્વભાવમાં
સર્વજ્ઞતાની શક્તિરૂપ પરિણમન તો સદાય ચાલુ જ છે. જો તે શક્તિરૂપ પરિણમન ન હોય તો સર્વજ્ઞતાની
વ્યક્તિ શેમાંથી થાય! અહીં વર્તમાન કાર્યનો આધાર પણ વર્તમાન જ છે–તે બતાવવું છે. વ્યક્તરૂપે ભલે
મતિજ્ઞાન હો કે કેવળજ્ઞાન હો, પણ સર્વજ્ઞતાની શક્તિ તો જ્ઞાનમાં પરિણમી જ રહી છે. જ્ઞાનગુણ ત્રિકાળ
સામાન્ય લેવો, ને તે જ્ઞાનમાં સર્વજ્ઞતાનું કારણ થવાની તાકાત વર્તમાન પણ વર્તી રહી છે તે અહીં બતાવવું છે.
જ્ઞાનનો આ સહજભાવ સદા પરિણમનપણે વર્તી જ રહ્યો છે. પર્યાયના ઉત્પાદ–વ્યયરૂપ જે પરિણમન છે–તેની
આ વાત ન સમજવી, પણ જ્ઞાનનો સહજભાવ જે સદા સદ્રશરૂપે વર્તે છે તેની આ વાત છે.
વર્તમાનમાં પોતાને તો છે નહિ, તો દ્રષ્ટિને ક્યાં થંભાવશે? કેવળજ્ઞાનનો જે આધાર છે એવો વર્તમાન
સહજસ્વભાવરૂપ ઉપયોગ કે જે અત્યારે પણ એકરૂપ પરિપૂર્ણ સામર્થ્ય સહિત વર્તી રહ્યો છે, તેના ઉપર મીટ
માંડવા જેવું છે; તેના ઉપર મીટ માંડતાં સાધકદશા થઈને કેવળજ્ઞાન ખીલી જાય છે. આ રીતે આ સહજજ્ઞાન જ
મોક્ષનું મૂળ હોવાથી ઉપાદેય છે.
શરીરાદિ તો જડ છે, પુણ્ય–પાપ તો વિકાર છે ને મતિ–શ્રુત જ્ઞાન તો અધૂરા છે, તે કોઈનામાં એવી
પોતાને તે પર્યાય નથી તેથી ‘કેવળજ્ઞાન નથી ને પ્રગટ કરું’ એવી આકુળતા થાય છે, ને આકુળતા તો
કેવળજ્ઞાનને અટકાવનાર છે; માટે કેવળજ્ઞાન પર્યાય ઉપર મીટ માંડવી તે પણ કેવળજ્ઞાનનો ઉપાય નથી એટલે કે
તે પણ મોક્ષનું મૂળ નથી.–તો કોના ઉપર મીટ માંડવી? તારા જ્ઞાનના ધુ્રવઆધારરૂપ સહજજ્ઞાનસ્વભાવ અત્યારે
પણ તારામાં વર્તી રહ્યો છે ને તે જ મોક્ષનું મૂળ છે, માટે તેના ઉપર જ મીટ માંડ!–તેના ઉપર મીટ માંડતાં તારું
કેવળજ્ઞાન ખીલી જશે.
કેવળજ્ઞાનના પંથે ચડી ગયો.......હવે અલ્પકાળમાં તે કેવળજ્ઞાન પામી જશે.
હોવાથી પરમ ઉપાદેય છે. સમ્યગ્દર્શનને મોક્ષનું મૂળ કહેવાય છે તે પણ પર્યાય અપેક્ષાએ વ્યવહારથી છે; એક
વારપણ જેણે સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કર્યું તે જીવ અલ્પકાળમાં અવશ્ય મોક્ષ પામશે,–એ પ્રકારે સમ્યગ્દર્શનનો મહિમા
સમજાવવા માટે તે સમ્યગ્દર્શનને મોક્ષનું મૂળ કહેવાય છે. પણ તે સમ્યગ્દર્શન