ઃ ૬ઃ આત્મધર્મઃ ૧૯૧
‘સિદ્ધ સમાન સદા પદ મેરો’
દરેક આત્મા સિદ્ધપરમાત્મા જેવો છે; જેવા સિદ્ધભગવંતો છે તેવા જ બધા આત્માઓ સ્વભાવથી છે.
સિદ્ધિ પામનારા અતિઆસન્ન ભવ્યજીવો પણ પહેલાં સંસાર–અવસ્થામાં હતા....ને સંસારકલેશથી
તેમનું ચિત્ત અશાંત હતું.....પણ પછી તે આસન્નભવ્યજીવો સંસારકલેશથી થાકયા..... અરે, આ રાગ
દ્વેષાદિ કલેશની અશાંતિ!! એનાથી હવે છૂટકારો પામીને ચૈતન્યની શાંતિને કઈ રીતે સાધું?–એમ તેમના
ચિત્તમાં સંસારકલેશનો થાક લાગ્યો......એટલે સંસારથી વૈરાગ્યપરાયણ થઈને તેઓ નિજસ્વરૂપની
સન્મુખ વળ્યા. આ સંસાર તરફના વલણમાં અમારી શાંતિ નથી, અમારી શાંતિ અમારા ચૈતન્યસ્વરૂપમાં
જ છે તેથી હવે અમે સંસારથી વિમુખ થઈને તેનાથી પાછા વળીએ છીએ ને ચૈતન્યની સન્મુખ થઈને
તેમાં વળીએ છીએ.
આ રીતે, સંસારથી થાકીને અને સહજ વૈરાગ્યમાં પરાયણ થઈ ને તે આસન્નભવ્ય ધર્માત્માએ
દ્રવ્યભાવલિંગોને ધારણા કર્યા એટલે કે મુનિદશા પ્રગટ કરી. અને પછી પરમગુરુના પ્રસાદથી પ્રાપ્ત કરેલ
પરમાગમના અભ્યાસથી (એટલે કે ભાવશ્રુતને ચૈતન્યમાં એકાગ્ર કરવાના અભ્યાસથી) કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરીને
તેઓ સિદ્ધિ પામ્યા.
જેવા આ સિદ્ધભગવંતો છે તેવો જ મારો આત્મા છે–આમ જે નક્કી કરે તેને સ્વભાવની
સન્મુખતાથી મોક્ષમાર્ગની શરૂઆત થઈ જાય છે; સિદ્ધભગવાન જેવો પોતાનો આત્મસ્વભાવ જે નક્કી કરે
તેને આત્મસન્મુખતાથી પોતામાં સિદ્ધપદનો ઉપાય પ્રગટી જાય છે. સિદ્ધ જેવો સ્વભાવ એટલે કે ‘કારણ
સમયસાર’ (કારણ પરમાત્મા) તેનો જે નિર્ણય કરે તેને તે કારણની સન્મુખતાથી કાર્ય પ્રગટયા વગર
રહે નહીં.
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સાદી ભાષામાં એ વાત કહે છે કે–
સર્વ જીવ છે સિદ્ધસમ
જે સમજે તે થાય
આચાર્યદેવ કહે છે કે હે જીવ! સિદ્ધ થવા માટે ઝૂક તારા સ્વભાવ તરફ! તારા સિદ્ધપદનો ઉપાય બહારમાં
નથી, સિદ્ધ જેવો જે તારો આત્મસ્વભાવ, તેમાં જ તારો મોક્ષમાર્ગ છે.–પણ આવા સ્વભાવ તરફ કોણ ઝૂકે? કે
જેને સંસારકલેશથી થાક લાગ્યો હોય....પરભાવોની અશાંતિથી જે થાક્યો હોય, તે જીવ સહજ વૈરાગ્યના વેગથી
નિજસ્વરૂપ તરફ વળીને સિદ્ધપદને સાધે છે.
(નિયમસાર ગા. ૪૭ના પ્રવચનમાંથી)
જિ ન ભા વ ના
હે જીવ! જિનભાવના વિના, ભીષણ
નરકગતિમાં તેમજ તિર્યંચગતિમાં તું તીવ્ર દુઃખ
પામ્યો....માટે હવે તો તું જિનભાવના ભાવ,
એટલે કે શુદ્ધઆત્મતત્ત્વની ભાવના કર.....કે
જેથી તારું સંસારભ્રમણ મટે.