કારતક: ૨૪૮૬ : ૩ :
બંધનથી છૂટકારાનો ઉપાય
બતાવીને આચાર્યદેવ
શિષ્યની જિજ્ઞાસા તૃપ્ત કરે છે
(શ્રી સમયસાર ગા. ૬૯ થી ૭૨ ઉપરનાં પ્રવચનોનું દોહન: ગતાંકથી ચાલુ)
(વીર સં. ૨૪૮પ શ્રાવણ વદ ૧૩ થી ભાદરવા સુદ ૬)
અરે, ચૈતન્યને ચૂકીને ચોરાશીના અવતારમાં જીવ
એમ ને એમ ચાલ્યો જાય છે......ક્્યાંય શરણ! ક્્યાંય
વિસામો!–તો કહે છે કે હા, આ જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મામાં જ
શરણ અને વિસામો છે.......પણ વિકારના વેગથી જરાક
પાછું વાળીને સ્વભાવ તરફ જુએ ત્યારેને!
વિકારના વેગે ચડેલા પ્રાણીઓને પડકાર કરીને
સંતો પાછા વાળે છે કે અરે જીવો! પાછા વળો.....પાછા
વળો! એ વિકાર તમારું કાર્ય નથી......તમારું કાર્ય તો
જ્ઞાન છે. વિકાર તરફના વેગે તમારી તૃષા નહીં છીપે,
માટે તેનાથી પાછા વળો.....પાછા વળો.......જ્ઞાનમાં
લીનતાથી જ તમારી તૃષા શાંત થશે, માટે જ્ઞાન તરફ
આવો રે.....જ્ઞાન તરફ આવો!
ધર્માત્મા જાણે છે કે જીવન વખતે, મરણ વખતે, કે
પરલોકમાં, સર્વત્ર મને મારો આત્મા જ શરણ છે.......
૬૪. સમયસારના આ કર્તાકર્મા–અધિકારની શરૂઆતમાં આચાર્યદેવે એમ સમજાવ્યું કે જીવને
જ્યાં સુધી આત્મા અને આસ્રવોનું ભેદજ્ઞાન નથી એટલે કે સ્વભાવ અને વિભાવને જુદા ઓળખતો
નથી ત્યાં સુધી અજ્ઞાનથી તે વિકાર સાથે કર્તાકર્મની પ્રવૃત્તિમાં વર્તે છે અને તેથી જ તે સંસારમાં રખડે
છે. એ વાત સાંભળીને જિજ્ઞાસુ