Atmadharma magazine - Ank 195
(Year 17 - Vir Nirvana Samvat 2486, A.D. 1960).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 12 of 21

background image
પોષ: ૨૪૮૬ : ૧૧ :
એવા જ્ઞાનને (–પ્રત્યાખ્યાનસ્વરૂપ જ્ઞાનને) ઓળખી પણ શકતા નથી.
૧૧૭ પહેલાં જ્ઞાનસ્વભાવ શું ચીજ છે તે ઓળખે તો સમ્યગ્દર્શન અને સમ્યગ્જ્ઞાન થતાં જ અનંતો
બંધ છૂટી જાય છે; પછી જે અલ્પ બંધ રહે છે તે પણ જ્ઞાનથી જુદાપણે જ રહેતો હોવાથી તેને
ગણતરીમાં ગણવામાં આવતો નથી. અલ્પકાળમાં જ્ઞાન પોતાના સ્વરૂપમાં ઠરતાં તે અલ્પબંધ
પણ છૂટી જશે, ને આત્મા સર્વથા અબંધ સાક્ષાત્ પરમાત્મા થઈ જશે.–આ રીતે
ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્માને ઓળખીને તેમાં જ્ઞાનની લીનતા તે જ સંસારનાશનો અને
પરમાત્મપદપ્રાપ્તિનો એકમાત્ર અમોઘ ઉપાય છે.
૧૧૮ ભેદજ્ઞાની એમ જાણે છે કે હું વિજ્ઞાનઘન છું; વિભાવો વિભાવોને જાણતા નથી અને વિભાવો
મને પણ જાણતા નથી; હું વિભાવોને જાણું છું અને મને પણ જાણું છું, આ રીતે સ્વ–પરને
જાણનાર વિજ્ઞાનઘન હું છું. મારો વિજ્ઞાનઘન સ્વભાવ વિભાવોથી જુદો જ છે.–આમ
જાણનાર ભેદજ્ઞાની જીવ વિભાવોથી પાછો વળીને સ્વભાવના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–રમણતામાં પ્રવર્તે
છે, એટલે કે મોક્ષમાર્ગમાં વર્તે છે, તેથી તેને બંધન થતું નથી.
૧૧૯ લોકો બહારની દેહાદિની પ્રવૃત્તિ ઉપરથી ધર્મનું માપ કાઢે છે, પણ ભાઈ, આત્માનો ધર્મ તે
આત્માના ભાવમાં હોય કે જડમાં હોય? દેહથી ભિન્ન અને રાગની ભિન્ન એવા આત્માના
શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–ગૃહસ્થપણામાં થઈ શકે છે. આચાર્યદેવ કહે છે કે અહો! જ્ઞાનઘન આત્માની શ્રદ્ધા
થતાં અનંતા કર્મોની નિર્જરા થઈ જાય છે; અને પછી તેમાં સ્થિરતા થતાં કેવળજ્ઞાન થાય છે;
આવો ભેદજ્ઞાનનો મહિમા છે.
૧૨૦ શુભભાવથી સ્વર્ગ મળે અને અશુભથી નરકાદિ મળે, પરંતુ બંને ભાવો છે તો બંધનરૂપ;–
એનો અર્થ એવો નથી કે પુણ્યભાવ છોડીને પાપભાવ કરવો.–એવી તો વાત હોય નહિ, એવું
તો કોઈ જ્ઞાનીનું વચન હોય જ નહિ.
–પરંતુ પુણ્યભાવ કરતાં કરતાં ધર્મ થશે એમ કોઈ દિવસ બન્યું નથી, બનતું નથી, બનશે પણ
નહિ, પુણ્યપાપના ભાવ તે કાંઈ સ્વભાવ સાથે જોડાણનું કાર્ય નથી, તે તો કર્મ સાથે જોડાણનું
કાર્ય છે, અને દુઃખનું કારણ છે.
૧૨૧ પાપ કે પુણ્ય એ બન્ને ભાવો આકુળતા ઉપજાવનારા છે, વર્તમાન સમયમાં પણ તે ભાવો
દુઃખરૂપ છે અને ભવિષ્યમાં પણ તે દુઃખનાં જ કારણો છે; ત્યારે ભગવાન આત્મા તો સદાય
નિરાકુળસ્વભાવી છે, આનંદસ્વરૂપી છે, તેના અવલંબનથી આનંદનો જ અનુભવ થાય છે, તે
દુઃખનું કારણ નથી પણ સુખનું જ કારણ છે, અને તેના સુખકાર્યને કર્મ સાથે જરા પણ સંબંધ
નથી. રાગાદિ આસ્રવો તે કર્મ સાથે સંબંધવાળા છે.–આ રીતે આત્મા અને આસ્રવોને
જુદાપણું છે. આવું જુદાપણું જાણીને હે જીવ! તું રાગાદિથી નિવૃત્ત થા....ને અંતર્મુખ થઈને
તારા જ્ઞાનસ્વભાવમાં જ પ્રવૃત્તિ કર. આમ કરવાથી તારા ભવબંધન તૂટી જશે, ને તને તારા
સુખનો અનુભવ થશે.
***