: ૪: આત્મધર્મ: ૧૯૮
પાંચ કરોડ મુનિવરોના મુક્તિધામ
પાવાગઢ–સિદ્ધક્ષેત્રમાં
પૂ. ગુરુદેવનું પ્રવચન
(વીર સં. ૨૪૮પ: પોષ સુદ આઠમ)
દક્ષિણ તીર્થયાત્રા નિમિત્તે પૂ. ગુરુદેવે સોનગઢથી મંગલ
પ્રસ્થાન કર્યા બાદ સૌથી પહેલું તીર્થ શ્રી પાવાગઢ–સિદ્ધક્ષેત્ર
આવેલું. પાંચ કરોડ મુનિવરોનું મુક્તિ ધામ પાવાગઢ......ત્યાંનું
આ પ્રવચન છે. સાધક સંતો પ્રત્યેની તીવ્ર ભક્તિ, વૈરાગ્યની ધૂન
અને તીર્થયાત્રાનો ઉલ્લાસ પૂ. ગુરુદેવના આ પ્રવચનમાં તરી
આવે છે. પાવાગઢ–સિદ્ધક્ષેત્રથી સિદ્ધ થયેલા લવ–કુશકુમારની
અંતરંગદશાનું વર્ણન કરતાં ગુરુદેવ આ પ્રવચનમાં કહે છે કે:
ચૈતન્યના વિશ્વાસપૂર્વક બંને રાજપુત્રો પોતે અંતરમાં દેખેલા
માર્ગે ચાલ્યા ગયા...અહા, જુઓ તો ખરા...એ ધર્માત્માની દશા!
પહાડનો દેખાવ પણ કેવો છે!! અહીં આવતાં રસ્તામાંથી
પાવાગઢ–પર્વત દેખાયો ત્યારથી લવ–કુશનું જીવન નજરે તરવરે
છે....ને એના જ વિચાર આવે છે. અહા! ધન્ય એમની મુનિદશા!
ધન્ય એમનો વૈરાગ્ય! ને ધન્ય એમનું જીવન! જન્મીને પોતાનો
અવતાર તેઓએ સફળ કર્યો.
અનંતકાળથી સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતા આત્માને શાંતિ કેમ થાય અને તે મુક્તિ કેમ પામે
તેની આ વાત છે. સિદ્ધપદ તે આ આત્માનું ધ્યેય છે. ચિદાનંદસ્વરૂપ આત્મતત્ત્વ શું ચીજ છે તેને
જાણીને, ને તેનું ધ્યાન કરીકરીને અનંતા જીવો સિદ્ધપદ પામ્યા છે. તેનો ખરો સ્વીકાર કરતાં. “આ
મારા આત્મામાં પણ એવું સિદ્ધપદ પ્રગટ કરવાની તાકાત છે.’–એમ પોતાના સ્વભાવની પણ પ્રતીત
થઈ જાય છે.
જુઓ ભાઈ, જીવનમાં કરવા જેવું હોય તો આ જ છે કે આ આત્મા ભવસમુદ્રમાંથી કેમ તરે?
ભવભ્રમણના દુઃખોમાં ડૂબેલો આત્મા જે રીતે તરે એટલે કે મુક્તિ પામે તે જ ઉપાય કર્તવ્ય છે.
ચૈતન્યસ્વભાવના આશ્રયે થતું જે સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્રરૂપ તીર્થ તેના વડે ભવસમુદ્રથી તરાય છે.
આવા તીર્થની આરાધના કરીકરીને અનંતા જીવો તર્યા છે ને મુક્તિ પામ્યા છે. મુનિસુવ્રત ભગવાનના
તીર્થકાળમાં શ્રી રામચંદ્રજીના બે પુત્રો–