वैशाख: २४८६ : १३ :
* जेम केवळीभगवान साक्षात् ज्ञानस्वरूप शुद्ध आत्मा छे, तेम श्रुतज्ञानी साधक पण अनुभव
दशाना निर्विकल्प काळे ज्ञानस्वरूप शुद्धआत्मा थयो छे, विकल्पोथी पार थयो छे; अनुभूतिमां तेने
आत्मानी प्रसिद्धि थई छे; तेने पण ‘समयसार’ कह्यो छे.
२६. अहा! जुओ, आ समकितीनो महिमा! केवळीभगवानना महिमानी तो शी वात? अरे,
साधक संत मुनिओनी दशानी पण शी वात? अविरत समकिती धर्मात्मानी दशानो पण अचिंत्य
महिमा छे, ते जगतना साधारण जीवोने ख्यालमां आवतो नथी. अहा, जेनी सरखामणी केवळज्ञानी
परमात्मा साथे आचार्यदेवे करी तेनी अंर्तदशाना महिमानी शी वात?
२७. अनुभवदशामां धर्मात्मा पोताने चैतन्यस्वभावरूपे ज अनुभवे छे, समस्त
विभावभावोने पोताना स्वभावथी जुदा पाडीने, चैतन्यस्वभावमां एकतापणे ज ते परिणमे छे.–
आवो अनुभव ते सम्यग्दर्शन छे, ते अपूर्वधर्म छे, तेमां अतीन्द्रिय शांति अने आनंदना तरंगो
उल्लसे छे. भाई! ए ज खरुं कर्तव्य छे. चैतन्य भंडार तारामां ज भर्या छे तेमां अंतर्मुख था, तो तने
आवो अनुभव स्वयमेव तारा आत्माथी ज (–विकल्पोना जराय अवलंबन वगर ज) थशे.
२८. ज्ञानस्वरूप आत्माने जाणीने तेनो अनुभव करनार सम्यग्द्रष्टि जीव केवो छे, अने ते
अनुभवनी रीत शुं छे, ते अहीं १४४मी गाथामां आचार्यदेव समजावे छे. पहेलां तो आत्मार्थी थईने
ज्ञानमां नक्की करवुं जोईए के ज्ञानस्वरूप ज हुं छुं, समस्त परद्रव्योथी अने परभावोथी अत्यंत भिन्न
ज्ञानस्वरूप ज हुं छुं. घणा घणा प्रकारे अनुभव सहित युक्ति वगेरे द्वारा समस्त पुद्गलोथी अत्यंत
भिन्न आत्मा आचार्यदेवे बताव्यो ते प्रमाणे पोताना ज्ञानमां द्रढपणे निर्णय करवो जोईए.–एवो
निर्णय के राग तरफना जोरवाळो नहि पण ज्ञानस्वभाव तरफना जोरवाळो.
२९. आवा निर्णयना जोरे अंतरमां अभ्यास करतां करतां मति–श्रुतज्ञानने स्वसन्मुख वाळतां
आत्मअनुभव थाय छे. स्वसन्मुख थईने आवो अनुभव करनार जीव नय पक्षना विकल्पोथी खंडित
थतो नथी. अनुभव पछी अस्थिरताना विकल्पो ऊठे तेमां पण तेने एकत्वबुद्धि थती नथी. एटले
तेनी स्वभावद्रष्टि विकल्पोथी खंडित थती नथी. आ रीते निर्विकल्प विज्ञानघन थईने शुद्धात्मानो
अनुभव करनार जीव सम्यग्द्रष्टि छे, ते ‘समयसार’ छे.
३०. प्रथम शुं करवुं? धर्मी थवा माटे, आत्मानो अनुभव करवा माटे, सम्यग्दर्शन माटे, प्रथम
शुं करवुं? तेनी आ वात छे. प्रथम तो श्रुतज्ञानना अवलंबनथी ज्ञानस्वभावी आत्मानो निश्चय
करवो. जुओ, आ निर्णयमां श्रुतज्ञाननुं अवलंबन कह्युं; रागनुं अवलंबन नथी; राग होवा छतां तेनुं
अवलंबन नथी, तेना उपर वजन नथी, ज्ञान उपर ज वजन छे.
३१. श्रुतज्ञानना अवलंबनद्वारा शुं नक्की करवुं? के मारो आत्मा ज्ञानस्वभावी ज छे,–बीजा
कोई भावो ते हुं नथी, ज्ञानस्वभाव ज हुं छुं–एम नक्की करवुं. जुओ, श्रुतज्ञान आवा स्वभावनो
निर्णय कराववा मांगे छे. वीतराग मार्गमां संतोए आवो निर्णय कर्यो छे, अने तेमना कहेला श्रुतमां
पण आवो ज निर्णय करवानुं कह्युं छे. आवा निर्णय वगर तो वीतरागी संतोनी के ते संतोए कहेला
श्रुतनी पण खरी ओळखाण थाय नहीं.
३२. ‘हुं ज्ञान छुं’ एम यथार्थपणे एटले के ज्ञानरूप थईने जे निर्णय करे तेने रागमांथी ने
परमांथी रुचि ऊडी जाय, एटले के तेमांथी एकत्वबुद्धि छूटी जाय, तेनाथी जुदो पडीने ज्ञानस्वभावनी
सन्मुख थाय.–आवो निर्णय ते मोक्षमार्गनुं पहेलुं कर्तव्य छे.
३३. अहीं एकदम अंतर्मुख थवानी वात छे एटले एकला ‘अस्ति स्वभाव’ नी वात लीधी छे;
‘ज्ञानस्वभाव ते हुं’–एम स्वभावनी अस्तिमां वळतां ‘रागादि ते हुं नहीं’–एवी विभावनी नास्ति
तेमां आवी जाय छे.–पण उपयोगनुं लक्ष तो ते वखते स्वभावनी अस्ति उपर ज छे.