: ૮ : આત્મધર્મ: ૨૦૦
પ્રતીતરૂપ સમ્યગ્દર્શન થશે. એ સમ્યગ્દર્શન પોતે કલ્યાણસ્વરૂપ છે અને એ જ સર્વ કલ્યાણનું મૂળ છે.
જ્ઞાનીઓ સમ્યગ્દર્શનને ‘કલ્યાણની મૂર્તિ’ કહે છે માટે હે જીવો! તમે સર્વપ્રથમ સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ
કરવાનો અભ્યાસ કરો....હે જીવ! સર્વજ્ઞના ધર્મ સિવાય આ જગતમાં કોઈ શરણભૂત નથી, માટે
સર્વજ્ઞદેવે કહેલા આત્મસ્વભાવનું આરાધન કર.
(૪૧) અરે ભાઈ! તું લોકસંજ્ઞા છોડીને સ્વતત્ત્વનો આદર કર. લોક ગમે તેમ બોલે, તું
આદર સિવાય અન્ય કોઈ શરણભૂત નથી, માટે દુનિયાની દરકાર છોડીને આત્માના કલ્યાણનો માર્ગ લે.
(૪૨) “આત્માર્થી શ્રી કાનજી મહારાજ દ્વારા દિ૦ જૈન ધર્મનું જે સંરક્ષણ અને સંવર્ધ્ધન થઈ
રહ્યું છે તેનું વિદ્વત્ પરિષદ શ્રદ્ધાપૂર્વક અભિનંદન કરે છે....આ અવસર પર અભિનંદન અને સ્વાગતની
સાથે સાથે પરિષદ એ પણ ઘોષિત કરે છે કે, જે તેઓશ્રીનું કર્તવ્ય છે તે અમારું જ છે તેથી આ
પ્રવૃત્તિમાં અમે તેમની સાથે છીએ.
(–ત્રીજા અધિવેશન વખતે ભારતવર્ષીય દિ૦ જૈન વિદ્વત્ પરિષદે કરેલ પ્રસ્તાવમાંથી.)
(૪૩) જેમ એક ગુફામાં છ મુનિરાજ બહુ કાળથી રહે છે પરંતુ કોઈ કોઈથી મોહિત નથી,
ઉદાસીનતા સહિત એક ક્ષેત્રમાં રહે છે; તેવી જ રીતે છ દ્રવ્યો એક લોકરૂપી ક્ષેત્રમાં જાણવા. લોકરૂપી
ગુફામાં છએ દ્રવ્યો વીતરાગી મુનિઓની માફક એકબીજાથી નિરપેક્ષપણે રહેલાં છે, કોઈ દ્રવ્ય અન્ય
દ્રવ્યની અપેક્ષા રાખતું નથી.
(૪૪) ભલે આજે ભરતક્ષેત્રમાં બાર અંગ, ચૌદ પૂર્વના જ્ઞાતા વિદ્યમાન નથી તો પણ બાર
અંગ અને ચૌદ પૂર્વનું એક માત્ર પ્રયોજન જે શુદ્ધાત્માનું જ્ઞાન તેના ધારક શ્રુતજ્ઞાનીઓ તો આજે પણ
વિદ્યમાન છે...બાર અંગ, ચૌદ પૂર્વના જ્ઞાતા શ્રુતજ્ઞાનીઓ જેવા શુદ્ધાત્માને જાણતા હતા તેવા જ
શુદ્ધાત્માનું જ્ઞાન આજે પણ થઈ શકે છે, માટે ભવ્ય જીવો અંતરંગમાં પ્રમોદ કરો કે આજ પણ સત્શ્રુત
જયવંત વર્તે છે
(૪પ) “निर्मलात्मसिध्धिस्तु” શ્રી ચારણમુનિઓના આવા મહાપવિત્ર આશીર્વાદ પામીને તે
વખતે ધર્માત્મા ભરતના હૃદયમાં કેટલો આહ્લાદ થઈ ગયો હશે–એ તો પરમાત્મા જ જાણે. અહા! આ
પ્રસંગે આત્માર્થીઓનો ઉલ્લાસ અંતરમાં કેમ શમાય? એ વખતે તો, જાણે સાક્ષાત્ મુક્તિ જ પોતાના
હાથમાં આવી ગઈ હોય એવા પ્રકારે ભરતજી નાચવા માંડયા, એ ઠીક જ છે, કેમકે ધર્માત્માઓને
જગતના કોઈ પણ પદાર્થો કરતાં પોતાની પવિત્ર દશાની પ્રાપ્તિ માટેનો ઉલ્લાસ અપૂર્વ હોય છે.
* સ્વતંત્રતા ત્યાં યથાર્થતા; ને યથાર્થતા ત્યાં વીતરાગતા; વસ્તુસ્વભાવ સ્વતંત્ર છે, તે
સ્વતંત્રતાની પ્રતીતમાં જ્ઞાનની યથાર્થતા છે અને તે યથાર્થતામાં વીતરાગતા છે.
(૪૬) હે શિવપુરીના પથિક! પ્રથમ ભાવને જાણ. ભાવ રહિત લિંગથી તારે શું પ્રયોજન છે?
શિવપુરીનો પંથ જિન ભગવંતોએ પ્રયત્નસાધ્ય કહ્યો છે.
(૪૭) હે જીવ! તેં આત્માને ભૂલીને દેહદ્રષ્ટિથી તો અનંત જીવન વીતાવ્યા અને તેની પાછળ
પણ તારું ભવભ્રમણનું દુઃખ તો ઊભું જ રહ્યું; પણ હવે સત્પુરુષોની આજ્ઞામાં આત્મદ્રષ્ટિથી એક જીવન
તો એવું ગાળ કે જેની પાછળ ભવ જ ધારણ કરવો ન પડે.
(૪૮) દિપાવલીનું મંગળમય પર્વ તે આત્મિક સ્વાધીનતાનો ઉત્સવ છે. આત્મસ્વાધીનતા તેને
કહેવાય કે જેમાં આત્મા સ્વયં સંપૂર્ણ સુખી હોય. એવી સંપૂર્ણ સ્વાધીનતા પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી
સિદ્ધભગવંતોને છે....સિદ્ધ દશા તે જ સંપૂર્ણ આત્મસ્વાધીનતા છે. એવી આત્મસ્વાધીનતાની ધન્ય
ઘડીનો મહોત્સવ કરવો તે સ્વાધીનતાનો સાચો ઉત્સવ છે. આસો વદ