અચિંત્યઋદ્ધિ પાસે બહારની ઋદ્ધિનો શું મહિમા! ઋદ્ધિ પ્રગટવાની અને ૭૦૦ મુનિઓ ઉપરના ઘોર
ઉપદ્રવની વાત સાંભળતાં, આંગળી લંબાવીને ઋદ્ધિની પરિક્ષા કરી અને પછી વાત્સલ્યની પ્રધાનતાને
લીધે ઠીંગણા બ્રાહ્મણનું રૂપ લઈને ૭૦૦ મુનિવરોની રક્ષા કરી તે રક્ષાનો આજે દિવસ છે.
નથી, તે રાગ કાંઈ પ્રશંસનીય નથી. ચૈતન્યના આનંદધામમાંથી બહાર નીકળીને જે રાગની વૃત્તિ ઊઠી
માનતા ન હતા; એટલે તો પાછળથી તેનું પ્રાયશ્ચિત કર્યું, ને તે વૃત્તિ તોડીને, સ્વરૂપમાં લીનતાવડે
કેવળજ્ઞાન પામ્યા. તેઓ પોતે તે વૃત્તિ તોડીને કેવળજ્ઞાન પામ્યા, તેને બદલે જે જીવો વિષ્ણુકુમારમુનિના
ઉપરના દ્રષ્ટાંત ઉપરથી એમ કહે છે કે ‘આવો શુભરાગ તે ધર્મ છે.–કેમ કે વિષ્ણુમુનિને પણ એવો
શુભરાગ આવ્યો હતો માટે તે ધર્મ છે.’–તો એમ માનનારા જીવોએ નથી તો વિષ્ણુકુમારમુનિને
ઓળખ્યા, નથી તો મોક્ષમાર્ગને ઓળખ્યો, કે નથી ધર્મને ઓળખ્યો. મોક્ષને સાધતાં વચ્ચે રાગની વૃત્તિ
આવી પડી–તે જુદી વાત છે, અને તે રાગની વૃત્તિને મોક્ષનો માર્ગ કે મોક્ષનું સાધન માનવું તે જુદી
વાત છે. જેમ મુનિને દેહની દિગંબરદશા જ હોય છે, પણ તે દિગંબરદેહ કાંઈ મોક્ષમાર્ગ નથી, એ જ રીતે
વચ્ચે શુભવૃત્તિ આવે તે કાંઈ મોક્ષમાર્ગ નથી. જે જીવ તેને મોક્ષમાર્ગ માને છે તેણે આત્માને જાણ્યો
રૂઢિગત એવા વ્યવહારમાં જ મૂઢ છે, અનાદિની રૂઢીથી બહાર નીકળીને તેણે નવું કાંઈ નથી કર્યું.
પરિપૂર્ણ, બહેદ ગુણોથી ભરેલો છે, જેટલા ગુણો અમારામાં (–સર્વજ્ઞમાં) પ્રગટયા તેટલા બધાય ગુણો
તમારામાં પણ ભર્યા જ છે; તેને ઓળખો, તેનો નિર્મળ પ્રેમ કરો અને તેમાં ઠરો...એમાં જ વિસામો છે
ને એમાં જ મોક્ષમાર્ગ છે. વચ્ચે વિકલ્પ આવે તેમાં વિસામો નથી, તે શરણરૂપ નથી, તે મોક્ષનું કારણ
નથી. શુદ્ધઆત્માના જ આશ્રયે મોક્ષમાર્ગ છે–એમ હે જીવો! તમે જાણો.
જ્યારે ઉપદ્રવ કર્યો ત્યારે વાત્સલ્યને લીધે વિષ્ણુમુનિને તેમની રક્ષાનો વિકલ્પ આવ્યો...ને યુક્તિથી
મુનિઓની રક્ષા કરી, બલિરાજા વગેરેએ પણ માફી માંગી ને જૈનધર્મ ધારણ કર્યો. એ રીતે આજે
મુનિરક્ષાનો મોટો દિવસ છે, તેથી આજના મૂરત માટે આ પ્રવચન છે.
વ્યવહારમૂઢ કહ્યો છે. નિશ્ચયનય પ્રૌઢવિવેકવાળો છે, એટલે કે તેનાથી પરમાર્થ વસ્તુસ્વરૂપ ઓળખતાં
સ્વ–પરનું ભેદજ્ઞાન થાય છે ને મોક્ષમાર્ગ પ્રગટે છે. માટે ભગવાનનો અને સંતોનો ઉપદેશ છે કે હે
એવા વ્યવહારમાં મૂઢતા છોડો. વિકલ્પ તે દ્રવ્યલિંગ છે, તેમાં મમત્વ કરે, તેનાથી લાભ માને, તે
અનાદિથી સંસારમાં જ્યાં હતો ત્યાંને ત્યાં જ ઊભો છે, તે સંસારમાર્ગમાંથી નીકળીને મોક્ષપંથમાં
આવ્યો નથી. ચેતનના ગુણ ચેતનમાં જ છે, ચેતનના ગુણ વિકારમાં નથી. કેમકે–