નથી, સત્તાના પ્રદેશો જુદા ને દ્રવ્યના પ્રદેશો જુદા–એવો પ્રદેશભેદ પણ નથી. દ્રવ્ય પોતે જ સત્રૂપ છે, એક
દ્રવ્ય ને બીજી સત્તા,–એમ બે વસ્તુ ભેગી થઈને દ્રવ્ય સત્રૂપ છે–એમ નથી, એટલે કે તેમને યુતસિદ્ધપણું નથી,
ભિન્નવસ્તુપણું નથી.
ભેદ ભલે હો, પણ તેથી કાંઈ તે બંને જુદી જુદી વસ્તુ થઈ જતી નથી, પ્રદેશભેદ થતો નથી. આ એક વાત છે.
છે; પરંતુ જ્યારે ‘સત્ તે દ્રવ્ય જ છે’ એમ દ્રવ્યાર્થિકદ્રષ્ટિથી જોવામાં આવે ત્યારે ગુણ–ગુણીભેદ અસ્ત થઈ
જાય છે– નિમગ્ન થાય છે. અભેદદ્રષ્ટિમાં આખું દ્રવ્ય જ એક દેખાય છે, તેમાં ભેદ દેખાતા નથી. અને
પર્યાયદ્રષ્ટિથી જ્યારે ભેદ દેખાય છે ત્યારે પણ તે ‘અંશીના અંશપણે જ’ દેખાય છે, અંશીથી જુદાપણે દેખાતા
નથી. ભેદદ્રષ્ટિમાં પણ કાંઈ સત્તા તે દ્રવ્યથી સર્વથા જુદી દેખાતી નથી, દ્રવ્યના જ ગુણપણે તે દેખાય છે.
(અહીં જેમ સત્તા અને દ્રવ્યની વાત કરી તેમ જ્ઞાન અને આત્માનું પણ સમજવું)
દ્રવ્ય જ છે, દ્રવ્યથી જુદી કોઈ સત્તા નથી. એટલે દ્રવ્યને ન જોતાં એકલી સત્તાને જોવા જાય અથવા તો ગુણીને
ન જોતાં એકલા ગુણને જ જોવા જાય તો તેને વાસ્તવિક સત્તા કે દ્રવ્ય, અથવા ગુણ કે ગુણી કાંઈ દેખાશે નહિ.
આત્માને ન જોતાં એકલા જ્ઞાનને જોવા જાય તો તેને જ્ઞાન દેખાશે નહિ, કેમ કે દ્રવ્યથી તદ્ન જુદી સત્તા કે
આત્માથી તદ્ન જુદું જ્ઞાન હોતું જ નથી. ગુણ હંમેશા ગુણી (દ્રવ્ય) ના આશ્રયે જ હોય છે, એટલે દ્રવ્યનો
આશ્રય કરીને જ ગુણનું વાસ્તવિક અવલોકન થાય છે.
(વીતરાગભાવ) થાય છે,–તે જ્ઞાનનું ફળ છે, ને તે જ મોક્ષનું મૂળ છે.