કહેવાય છે કે સામે નિશ્ચય ઉપાદાનમાં ધર્મપણું હોય તો–અને તોજ ધર્મની પુષ્ટિવાળાને સંયમનું વ્યવહારે
સાધન કહેવાય બીજા દાનના પ્રકારો કરતાં ઉત્તમપાત્રને આહારદાનમાં વિશેષપણે રાગની મંદતા છે–શરીર
પુષ્ટ રહે તો ધર્મ પુષ્ટ થાય એ વાત નથી; પણ દાતાના ગુણ ધરાવનાર ગૃહસ્થને પાત્રદાનમાં વિશેષ ભકિત
હોય છે, ઉપરાન્ત ઓળખાણ હોય છે; તેને અતીન્દ્રિય આનંદનો આદર હોવાથી સાધના કરનારા મોક્ષમાર્ગી
મુનિ પ્રત્યે તેને વિશેષ આદર હોય છે.
સુંદર રાગરાગણીથી ઉપર ચંદ્રલોકમાં કિન્નરીઓ પણ ગાય છે એમ યાદ કરીને આકાશમાં ચંદ્ર નીચે હરણનું
ચિન્હ છે તેને ઉદેશીને કહે છે કે હે પ્રભુ! આહરણ મૃત્યુ લોકમાંથી ઉડીને ત્યાં આપની ભક્તિના ગીત
સાંભળી રહ્યું છે,–એમ હું તો જોઉં છું, વળી ભક્તો કહે છે કે:–
મુકતાનંદનો નાથ વિહારી રે
શુદ્ધ જીવન દોરી અમારી રે.”
દાન છે.
ભક્તિનો ભાવ હોય છે.
પ્રત્યે, વીતરાગી દેવ–ગુરૂ અને શાસ્ત્રો પ્રત્યે, જિનપ્રતિમા, જિનમંદિર–પંચપરમેષ્ટી પ્રત્યે, વિશેષ પ્રેમ હોય છે,
તેને લીધે ભક્તિ ઉછળે છે–પ્રભુ તમો આ કાળે સાક્ષાત નથી તેનો અમને વિરહ લાગે છે તેથી યાદ કરીને કહે
છે કે–
જેમ રાત્રે સુવાના ટાઈમે પોતાના ઘરમાં ૧૦ છોકરા નાનામોટા હોય તેમાં એક ન આવ્યું હોય તો યાદ કરે છે
કે નહિ? ન આવે ત્યાં સુધીય તેનો વિરહ અંદરથી વેદાય છે, તેમ ધર્મીને પરમાત્મા પ્રત્યે, સંતો પ્રત્યે પ્રીતિ
પૂર્વક ભક્તિ છે તેથી તેમના વિરહમાં તેમની પરોક્ષ ભક્તિ પણ કરે છે. આ કાળે દેવાધિદેવ તીર્થંકર પ્રભુના
વિરમમાં ધર્મીજીવને પંચકલ્યાણક પ્રતિષ્ઠા ઉત્સવપૂર્વક ભક્તિ ઉછાળે છે. વિરહ વેદાય છે એમ ન માને તેને
ધર્મની ભૂમિકાની ખબર નથી.