સામર્થ્ય જાણી અંતરમાં પૂર્ણસ્વરૂપની રુચિ કરવી એ ધર્મનું મૂળ છે.
બંધનો નિરોધ થાય છે.
અપૂર્વ અને યથાર્થ વાત સમજવા માટે એકાગ્રતાથી તેના ભાવને પકડવો જોઈએ. અહીં ભેદજ્ઞાનની
કહેલ છે.) આસ્રવો અશુચિ, વિપરીત, અને દુઃખનાં કારણ છે; અને આત્મા સદા પવિત્ર, નિર્મળ અને સુખનું
કારણ છે; એમ જાણીને જે જીવ જ્ઞાનસ્વભાવનો આદર કરનારો થાય છે, (સ્વસન્મુખ દ્રષ્ટિ કરે છે,
જ્ઞાનસ્વભાવનું અનુસરણ કરનારો થાય છે), તે જીવ આસ્રવોથી નિવૃત્તિ કરે છે.
જાય, બગડેલને સુધારી દઉં એવી માન્યતા કરે છે તે મોટો ભ્રમ છે. તેમાં જ્ઞાતાસ્વભાવી ચૈતન્યની મોટી હિંસા
છે, શુભાશુભભાવ મારું કર્તવ્ય છે, તે મને હિત કરે છે એ માન્યતા મિથ્યારુચિવાળી હોવાથી સ્વભાવની
હિંસારૂપ છે.
છે. બે કષાયની ચોકડીના અભાવ પૂર્વક જ પાંચમું ગુણસ્થાન હોય છે, ત્યાં તેને યોગ્ય દયા, દાન, પૂજા,
ભક્તિ ઉપરાન્ત અણુવ્રતના શુભભાવ હોય છે. મુનિદશામાં ત્રણ કષાયના અભાવ પૂર્વક મહાવ્રતાદિ ૨૮
મૂળગુણ હોય છે તે રાગભાવોને તેઓ આસ્રવ–(મેલ) માને છે. (જેમ જળમાં સેવાળ છે તે મેલ છે તેમ.)
છે. શરીરનો રોગ તે રોગ નથી. શુભાશુભભાવ બેઉ વિકાર છે, તેનાથી પોતાનું હોવાપણું માનવું, હિત માનવું,
તેમાં કર્તાકર્મપણું માનવું તે મોટો રોગ છે. કહ્યું છે કે:–
પાપ–રાગાદિ ભાવ છે. તેની રુચિ તે મોટો રોગ છે, ત્રિકાળીજ્ઞાનસ્વભાવની અધિકતાના અનુભવવડે તે રોગ
ટળે છે. આવો ઉપાય સમજે તો તેમાં સ્વસન્મુખતારૂપ વિચાર અને ધ્યાન તે ઉપાદાન કારણ છે અને ગુરુ
આજ્ઞા નિમિત્ત કારણ છે. જ્યાં જીવ નિશ્ચયથી જાગ્યો ત્યાં વ્યવહાર અને તેનું જ્ઞાન હોય છે. સંયોગ–નિમિત્ત
અને વ્યવહાર ઉપર અજ્ઞાનીની દ્રષ્ટિ અને વજન છે; તેથી “પ્રથમ વ્યવહાર જોઈએ, જોઈએ” એમ માની