: ૬ : આત્મધર્મ : ૨૧૧
જ્ઞાની અને અજ્ઞાનીની તુલના
સમ્યગ્દ્રષ્ટિને
(૧) જ્ઞાન–વૈરાગ્ય હોવાથી વિકારના
સ્વામિત્વનો અભાવ છે.
(૨) સ્વરૂપનું ગ્રહણ અને પરનો
ત્યાગ છે.
(૩) સ્વપરનું ભેદ વિજ્ઞાન વર્તે છે.
(૪) સ્વમાં રમે છે ને પરથી વિરમે
છે, તેથી જ્ઞાયકભાવે સદા
જીવે છે.
(પ) સંયોગ અને સંયોગી ભાવનું
સદા અકર્તૃત્વ માને છે.
(૬) સદાય શાંત રસનો ભોગવટો છે.
(૭) અકંપ જ્ઞાનસ્વભાવની–શુદ્ધતાની
રુચિ છે તેથી સદા નિઃશંક–નિર્ભય છે.
(૮) અનેકાંત અમૃતને આસ્વાદે છે.
(૯) નિશ્ચયને સદાય આદરણીય
માને છે.
(૧૦) અતીન્દ્રિય જ્ઞાન–આનંદમાં
સદા પ્રીતિવંત–સંતુષ્ટ–તૃપ્ત
રહે છે.
(૧૧) આરાધક છે તેથી અલ્પકાળમાં
સંસારના પારને પામે છે.
મિથ્યાદ્રષ્ટિને
(૧) અજ્ઞાન અને મોહ–રાગદ્વેષના
સ્વામિત્વનો સદ્ભાવ છે.
(૨) પરનું ગ્રહણ અને સ્વરૂપનો
ત્યાગ છે.
(૩) સ્વપરનું અજ્ઞાનમય એકત્વ
વર્તે છે.
(૪) સ્વથી વિરમે છે ને પરમાં
રમે છે.
તેથી સદા ભાવમરણે મરે છે.
(પ) સંયોગ અને સંયોગી ભાવનું
સદાય કર્તૃત્વ માને છે.
(૬) સદાય આકુળતાનો ભોગવટો છે.
(૭) ચલાયમાન પુણ્યપાપરૂપ પર
ભાવની અશુદ્ધતાની રુચિ છે
તેથી સદા સશંક–ભયભીત છે.
(૮) એકાંત ઝેરને આસ્વાદે છે.
(૯) વ્યવહારને સદાય આદરણીય
માને છે.
(૧૦) ઈન્દ્રિયજ્ઞાન–સુખમાં સદા પ્રીતિ–
વંત–સંતુષ્ટ તૃપ્ત રહેવા ચાહે છે
પણ સદા ખેદ ખિન્ન રહે છે.
(૧૧) વિરાધક છે તેથી સંસારમાં
અનંત કાળ પરિભ્રમણ કરે છે.
ङ्क