તેને ચિત્સ્વરૂપ આ જીવ નિરન્તર ચિત્સ્વરૂપ જ છે. તેથી જે આ કહેવામાં આવે છે કે મોક્ષમાર્ગમાં સાધકને માટે
એક માત્ર નિશ્ચયનય (નિશ્ચયનયનો વિષય) આશ્રય કરવા યોગ્ય હોવાથી તેનો જ પક્ષ ગ્રહણ કરવો જોઈએ
એમ કહેવું ક્્યાં સુધી ઉચિત છે એ વિચારણીય થઈ જાય છે. આ સ્થિતિ ઉપર પૂર્ણ રીતે વિચાર કરવાથી
શંકાકાર કહે છે કે અમને તો અમૃતચંદ્રાચાર્યનું આ વચન જ ઉપયોગી જણાય છે. તે વચન આ પ્રકારે છે–
सपदि समयसारं ते परं ज्योतिरुच्यै–
रनवमनयपक्षाक्षुण्णमीक्षन्त
રહિત, સનાતન અને અતિઉત્કૃષ્ટ પરમ જ્યોતિસ્વરૂપ સમયસારને શીઘ્ર દેખે જ છે. ૪.”
જોઈએ, કેમકે એમ કર્યા વિના એકાન્તનો આગ્રહ થઈ જવાથી તે મોક્ષમાર્ગી થઈ શકતો નથી.
આવશ્યક માનવામાં આવ્યા છે તેમાં સંદેહ નથી. જ્યાં તે એમ જાણે છે કે દ્રવ્યાર્થિકદ્રષ્ટિ (પરમભાવગ્રાહી
નિશ્ચયનય) થી જ્ઞાયક સ્વભાવ હું એક છું, નિત્ય છું અને ધ્રુવભાવરૂપ છું. આ જે નર–નારકાદિરૂપ
વિવિધપર્યાયો અને મતિજ્ઞાનાદિરૂપ વિવિધ ભાવ દ્રષ્ટિગોચર થઈ રહ્યા છે તે મારા ત્રિકાળી ધ્રુવસ્વભાવમાં
નથી, ત્યાં તે એમ પણ જાણે છે કે વ્યવહારદ્રષ્ટિથી (પર્યાયાર્થિકનયથી) વર્તમાનમાં જે નર–નારકાદિ
અવસ્થાઓ અને મતિજ્ઞાનાદિ ભાવ દ્રષ્ટિગોચર થઈ રહ્યા છે તે બધા જીવના જ છે આ જીવ જ પોતાના
અજ્ઞાનને કારણે કર્મોથી સંયુક્ત થઈને એ વિવિધ અવસ્થાઓનો પાત્ર થઈ રહ્યો છે અને પોતાના અજ્ઞાનનો
ત્યાગ કરી એ જ મોક્ષનો પાત્ર થશે. આ પ્રકારે જે જીવ બન્ને નયોના વિષયને જાણે છે તેમાં સંદેહ નથી.
આગ્રહી હોવાથી જિન વચનની બાહ્ય શ્રદ્ધા કરવાવાળો માનવામાં આવે પરંતુ એમ નથી, કેમકે જ્યાં સુધી
જાણવાનો સવાલ છે ત્યાં સુધી તે એ બન્ને નયોના વિષયને સારી રીતે સમાનરૂપે જાણે છે. એમાં કોઈ એકના
પક્ષને ગ્રહણ કરતો નથી. પરંતુ અહિ માત્ર જાણવું જ તો પ્રયોજનવાળું છે જ નહિ. અહીં તો તેને વર્તમાનમાં
જે અશુદ્ધ અવસ્થા છે તેમાં હેય બુદ્ધિ કરીને પર્યાયરૂપે પોતાના સહજ સ્વરૂપ નિજ તત્ત્વને પ્રગટ કરવું છે. જો
તેની આ દ્રષ્ટિ ન હોય તો ન તો તે મોક્ષમાર્ગી જ હોઈ શકે અને ન તો તે સાધક કહેવડાવવાને જ પાત્ર માની
શકાય. તેથી તે આ બન્ને નયોના વિષયને સમાનરૂપે જાણીને પણ ઉપાદેય તો માત્ર નિશ્ચયનયના વિષયને જ
માને છે, કેમકે તેનો આશ્રય